Τρίτη προς Τετάρτη

"Με τα πόδια, έλεγε, μόνο με τα πόδια γνωρίζεις το έδαφος, νιώθεις τους κραδασμούς του τόπου που πατάς. Μην αντιστέκεσαι στην πόλη, άσε να εισχωρήσει απο τα πέλματα μέσα σου, σιγά σιγά. Έτσι, κάποτε, ίσως να φτασει και στην καρδιά"
Περπατω στην πόλη. Βρεχει. Με διαλείμματα λιακάδας.
Προχθες στον ύπνο μου, περίεργο ήταν, ήμουν σε ενα παραξενο τοπίο. Όλο κάτι μου θύμιζε, κι όλο δεν μπορούσα να πω στον εαυτό μου, τι ακριβώς. Όταν το καταλαβα είχα ξυπνήσει. Ρεμπραντ. Μέσα σε πίνακές του, περίεργο πράγμα. Η αρχή, ένας πίνακας. Αυτό που δείχνει. Κι αυτό που θα μπορούσε να υπάρχει γύρω, εκεί που σταματαει το κάδρο. Ξανάνοιξα τον τόμο με τους πίνακές του. Δεν ξέρω τόσα πολλά, μην κανω την έξυπνη. Η "εβραία νύφη", ή, όπως θυμόμουν, "η εβραία μνηστή", μπήκε στον ύπνο μου.

Η αφορμή το βιβλίο του Νίκου Δαββέτα που διαβαζα την Κυριακή. Κοιτούσα το φαγητό στο φούρνο, οι μυρωδιές με καθησύχαζαν ότι, τουλάχιστον εκεί, όλα πάνε καλά, και ακουμπισμένη στο τραπέζι της κουζίνας, τελείωνα τις τελευταίες σελίδες του.
Μια γυναίκα, το παρελθόν της, και μαζί η ιστορία μιας πόλης. Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βερολίνο. Γυναίκες, άντρες, ιστορίες και η Ιστορία.
"Ξέρετε, με επισκέπτεται συχνά στα όνειρά μου, κάθεται απέναντί μου φορώντας το λευκό της πέπλο και με κοιτά. Είναι η νύφη που δεν έγινα ποτέ.
Εγώ, βλέπετε, επέζησα. Αγόρασα πολλά φουστανια απο τότε, ακριβά, φθηνά, μονόχρωμα, πολύχρωμα, κεντημένα με άνθη, με λαιμόκοψη, με γιακαδάκι, με τετράγωνο ντεκολτέ. Όλα φυσικά μακρυμάνικα... Κανενα δεν μ'έντυσε. Με φορούσαν, δεν τα φορούσα... Και παντα ο ίδιος φόβος. Πως κάτι πάνω τους στραβό, ένα κουμπί που κρέμεται, μια κίτρινη κλωστή, ένα αδιόρατο ίχνος κιμωλίας, τραβαει σα μαγνήτης τα βλεμματα των περαστικών"
Διαβαζα και σκεφτόμουν κι αυτα που διαβαζα κι από αυτα που διάβαζα αλλα . Παντα ετσι γίνεται με τα βιβλία; Με μενα, ναι.
Ό,τι κι όπως μας μεγαλωσε όταν μεγαλώνουμε γίνονται ή τα φτερά μας ή η σκιά μας; Αυτό το δεύτερο, που είναι και το βαρύ, για τους γονείς μας, αρχοντικά ξεπερνώντας τα παλιά ή μίζερα κατηγορώντας τους για τα πάντα, λεγεται πιο εύκολα; Για τα παιδιά μας, ως γονείς δυσκολότερα; Τι κουβαλάει το παιδί από τη ζωή του γονιού του, απο τη σχεση του με αλλους ανθρώπους, τις επιλογές, τη ζωή του την ίδια; Και, πιο πολύ, τι θα κουβαλήσει όταν μεγαλώσει; Τι θα πληρώσει, τις πιο πολλές φορές με καθυστερηση χρόνων, εν είδει κληρονομιάς; Άντε τώρα, όλα αυτα, από την Νίκη, του βιβλίου, που κουβαλαει πληγωμένη τις δικές της, βαθια τραυματικές, καθόλου συνηθισμένες είναι η αλήθεια, σκιές. Κι απο τη ζωή του αφηγητή της "Εβραίας νύφης". Ψαχνουν τις ζωές τους μέσα στις ζωές των γονιών τους, ποιοι είναι αυτοί μέσα απο το ποιοι ήταν εκείνοι. Παλιές και καινούριες φωτιές ξεθάβουν τα μυστικά τους. Η Νίκη, αν στεκοταν δίπλα στον Κουρτ Βάλζερ, ίσως να θύμιζαν τον πίνακα του Ρέμπραντ. Με την ίδια απορία. Ποια είναι αυτή; Και ποιος είναι αυτός ;Ο μνηστήρας ή ο πατέρας της; Αυτός που την σώζει ή την καταπιέζει;
Είναι άνθρωποι που την αποζητούν, λες, τη δυστυχία τους. Αυτή να στρίψει κατα λάθος, είναι ικανοί να αλλαξουν πορεία για να πέσουν πανω της. Αποφάσισαν ότι είναι η δυστυχία τροφή της ζωής τους; Τους αρεσει να τους λυπούνται; Να είναι πρωταγωνιστες σε ενα, έστω και, αξιολύπητο μελό; Ποιος ξέρει...
"Η μητέρα μου σε όλη της τη ζωή  αναζητούσε ένα σοβαρό λόγο για να είναι δυστυχής και τον βρήκε στο πρόσωπο του πατέρα μου. Ίσως γι'αυτό και δεχτηκε να τον παντρευτεί"
Κι είναι κι εκείνοι που βλεπουν τα πραγματα αλλιώς.
"Νταβίκο, μάθε τον εχθρό σου. Κλέψε νότες απο τη μουσική του. Λιώσε τους ήχους σου μέσα στις δικές του συγχορδίες, μετεφρασε όσο καλύτερα μπορείς τα ποιήματά του, μελέτησε τους νόμους του, τα θρησκευτικά του βιβλία. Κατακτησε τον κόσμο του φτιάχνοντας καλύτερους δρόμους, πιο γερα σπίτια, ανθεκτικότερες γέφυρες. Φύτεψε όσα περισσότερα δεντρα μπορείς. Μην ξεριζώνεις τα δικά του...Τους ξύλινους φραχτες που σας χωρίζουν εσύ πρώτος επιδιόρθωσε. Αν στεκεσαι απέναντί του πετώντας μοναχά πέτρες, θα είσαι για παντα ένας άνθρωπος της λίθινης εποχής, καταδικασμένος να επιστρεψει καποια μέρα στη σπηλιά του..."

Έξω ακόμη βρεχει. Τρίτη σήμερα, λέγαμε, όλοι σχεδόν, καλή βδομάδα, σαν να ήταν Δευτέρα. Για λίγα λεπτα ακόμα, Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2010.
Με ρωτούσατε την Παρασκευή να σας ξαναπώ αυτήν την φραση που ήρθε με μήνυμα στην εκπομπή για τον έρωτα. Κάνοντας άσκηση μνήμης, λεω να την πω όπως την θυμάμαι. Έλεγε πανω-κάτω τα εξής, ο έρωτας είναι ουσιαστικά τρία πραγματα, πόθος, θαυμασμός και εκτίμηση. Και τα δυο να έχεις μόνο, καλά είναι. Αν εχεις και τα τρία, δεν χρειάζεται να πεθανεις για να πας στον παραδεισο.
Ελπίζω να θυμάμαι καλά. Ποιου είναι τα λόγια δεν μου είπε ο ακροατής που μου τα έστειλε και δεν πρόλαβα να ψάξω. Αν ξέρεις, αν προλαβαίνεις να ψαξεις, πες μου, αν θες.
Αύριο στην εκπομπή, θα μιλήσουμε με τον Νίκο Δαββέτα για το βιβλίο του "Η εβραία νύφη", που σου έλεγα πριν, και θα μιλήσουμε και για φωτογραφία, ξανά. Σήμερα μιλούσαμε με τον Bernard Cuomo, για την έκθεσή του, εγκαινιάστηκε σήμερα, στον ΙΑΝΟ με τίτλο «ELLηνίδες ΨΗΦΙΑΚΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ», 21+1 πορτραίτα γυναικών. Αύριο, ο Ανδρεας Ζερβας θα μας μιλήσει για την έκθεσή του "Explore Light", που εγκαινιάζεται στο Καφωδείο Ελληνικό.