Ξενάγηση στο Τελλόγλειο την Κυριακή 30 Νοεμβρίου

Την Κυριακή 30 Νοεμβρίου, στις 12 το μεσημέρι, ακροατές και φίλοι της "Καλημέρας", θα επισκεπτούμε το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. για να ξεναγηθούμε στην έκθεση «Ελλάδα και Τεχνολογία: μια διαχρονική προσέγγιση». Φυσικά θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε και τις υπόλοιπες εκθέσεις οι οποίες λειτουργούν παράλληλα στον ίδιο χώρο.

Πριν συναντηθούμε εκεί, κάποια στοιχεία για ό,τι θα δούμε, ίσως βοηθήσουν κάποιους. Αν θελετε μπείτε και στις σελίδες που οδηγούν οι παρακάτω διαδικτυακές διευθύνσεις θα βρείτε επιπλεόν πολλά στοιχεία:
http://ancientgreektech.e-paideia.net/
http://www.tf.auth.gr/teloglion/

Μία πλευρά λιγότερο γνωστή του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, αυτή της τεχνικής και τεχνολογικής εξέλιξής του, αναδεικνύει η Πολυτεχνική Σχολή του Α.Π.Θ. σε συνεργασία με το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. Δείγματα υψηλής τεχνολογίας των αρχαίων Ελλήνων περιλαμβάνονται στην έκθεση με θέμα: «Ελλάδα και Τεχνολογία: μια διαχρονική προσέγγιση», στο Τελλόγλειο Ίδρυμα.
Βασικός στόχος της Έκθεσης είναι να προβληθεί το εύρος της τεχνικής δημιουργίας του αρχαιοελληνικού κόσμου, των καινοτομιών και των τεχνικών επιτευγμάτων, έτσι όπως αναδεικνύεται μέσα από την ερευνητική προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια, κυρίως από Έλληνες μηχανικούς και επιστήμονες.
Η άποψη ότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν καλές σχέσεις με την τεχνολογία επικράτησε για πολλά χρόνια. Η συστηματική και εντατική μελέτη του πρωτογενούς ‘τεχνολογικού’ υλικού που σώθηκε από την αρχαιότητα, είτε σε μορφή κειμένων τεχνικού περιεχομένου είτε ως κατάλοιπα προϊόντων τεχνολογίας ξεκίνησε πριν λίγες μόνο δεκαετίες και τα αποτελέσματά της έχουν ήδη αλλάξει ριζικά την αντίληψή μας για την ενασχόληση των αρχαίων ελλήνων με την τεχνολογία.
Βασικός στόχος της έκθεσης είναι να προβληθεί αυτό ακριβώς το εύρος της τεχνικής δημιουργίας του αρχαιοελληνικού κόσμου, των καινοτομιών και των τεχνικών επιτευγμάτων. Στην προσπάθεια αυτή αρωγός είναι η σύγχρονη τεχνολογία, η οποία δίνει στους μελετητές την δυνατότητα να προσεγγίσουν το παρελθόν με μεγαλύτερη ακρίβεια και βεβαιότητα.
Ένα εντυπωσιακό στοιχείο που διαφαίνεται σε πολλές περιπτώσεις είναι ότι αρκετές από τις εφευρέσεις του απώτερου αυτού παρελθόντος εξακολουθούν και σήμερα να λειτουργούν με την ίδια βασική αρχή – η αναρροφητική αντλία, λόγου χάρη. Το γεγονός αυτό προβάλλεται στην έκθεση με την αντιπαραβολή ορισμένων σύγχρονων προϊόντων τεχνολογίας ανάλογης λειτουργικής λογικής. Η επιλεκτική αυτή αντιπαράθεση δεν επιχειρεί να μεταφέρει κάποιο συγκεκριμένο μήνυμα: τα δάνεια και αντιδάνεια μεταξύ των λαών σε μια τόσο μεγάλη διάρκεια χρόνου αποτελούν ένα εξαιρετικά σύνθετο πλέγμα καταστάσεων, ενώ υπάρχει πάντα και το ενδεχόμενο της επανεφεύρεσης. Ανάλογες διαδικασίες πολιτισμικής και τεχνολογικής διάχυσης θα υπήρξαν ασφαλώς και κατά την αρχαιότητα μεταξύ των προηγμένων λαών της ανατολικής μεσογείου.
Τα ομοιώματα που εκτίθενται, και το πρόσθετο επεξηγηματικό υλικό που τα συνοδεύει, αποτελούν μικρό δείγμα της τεχνολογίας που είχαν αναπτύξει οι αρχαίοι έλληνες, ικανό όμως όχι απλώς να καταρρίψει τον μύθο περί αντι-τεχνολογικής αντίληψης αλλά και να τον αντιστρέψει. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, στέκει ως απτός και αυθεντικός μάρτυρας ενός εξαιρετικά υψηλού τεχνολογικού επιπέδου.

Λίγα λόγια για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων βρέθηκε τυχαίως, το 1900 μ. Χ, σε ένα αρχαίο ναυάγιο, κοντά στα Αντικύθηρα, από Συμιακούς σφουγγαράδες, που είχαν αγκυροβολήσει εκεί, λόγω κακοκαιρίας. Από νομίσματα (της Περγάμου), το ναυάγιο χρονολογείται μεταξύ 85 και 67 π.Χ. Από γραφολογικές μελέτες υπολογίστηκε ότι ο Μηχανισμός είχε κατασκευαστεί, πιο νωρίς, το 150 έως 100 π.Χ.
Οι διαστάσεις του ήταν περίπου 30×20×10 cm – λίγο μεγαλύτερος από ένα σημερινό Laptop – και περιείχε τουλάχιστον 30 συνεργαζόμενα γρανάζια, με τη βοήθεια των οποίων ήταν δυνατόν να υπολογισθεί, με μεγάλη ακρίβεια, η κίνηση του Ήλιου και της Σελήνης, οι φάσεις της Σελήνης και να προβλεφθούν εκλείψεις (ηλιακές ή σεληνιακές). Είχε μια διπλή κυκλική κλίμακα έμπροσθεν και δύο ελικοειδείς κλίμακες όπισθεν. Ο χειριστής μπορούσε να επιλέξει (στην εμπρόσθια κυκλική κλίμακα) μια οποιαδήποτε ημερομηνία χρησιμοποιώντας ένα στρόφαλο (μανιβέλα). Ο στρόφαλος εμπλέκονταν συγχρόνως, με μία σειρά συνεργαζομένων γραναζιών, που κινούσαν διάφορους δείκτες, οι οποίοι έδειχναν τα αστρονομικά φαινόμενα που αναφέρθηκαν παραπάνω, πάνω στις υπόλοιπες κλίμακες του οργάνου. Περιείχε επίσης ένα εκτεταμένο εγχειρίδιο χρήσης. Οι κύριες λειτουργίες του Μηχανισμού των Αντικυθήρων έχουν αποκρυπτογραφηθεί και πάνω από 2000 γράμματα του εγχειριδίου χρήσεως έχουν διαβαστεί (μετά από 2000 χρόνια!).

[η έκθεση θα λειτουργεί μέχρι τις 11 Ιανουαρίου 2009]

Στο Τελλόγλειο συνεχίζονται και οι παρακάτω εκθέσεις:

ΑΗ ΣΤΡΑΤΗΣ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΙΧΝΗ [1940-1970], ΑΡΧΕΙΟ ΒΑΣΙΛΗ ΜΑΝΙΚΑΚΗ
(η έκθεση πήρε παράταση μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 2009)

«Ψάχνοντας τον Πανσέληνο» Έκθεση ζωγραφικής του Κ. Κατζουράκη
μέχρι την Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2008

«…και βίβλοι ηνεώχθησαν», έκθεση χειρόγραφων εγγράφων και ντοκουμέντων, με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων από την ίδρυση της Ελληνικής Παλαιογραφικής Εταιρείας (http://web.auth.gr/elpe/ ), μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου 2008







Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.
Ώρες Λειτουργίας Εκθέσεων:
Δευτέρα -Τρίτη - Πέμπτη - Παρασκευή : 09:00 - 14:00
Τετάρτη : 09:00 - 14:00 & 17:00 - 21:00
Σάββατο - Κυριακή : 10:00 - 18:00