εκτός θέματος

"Να μου λες παντα την αλήθεια" απο τις πιο συνηθισμενες φρασεις που λενε γονείς στα παιδιά τους. Μόνο που καμιά φορα αυτή η αλήθεια μπερδευεται με τα "κατα συνθηκη" ή "κατ'επιλογήν" ψευδη. "Σε μενα θα λες όλη την αλήθεια, αλλά..." εννοούν καμιά φορά. Και όχι μόνο γονείς. Όπου το αλλά, σε σχεση με πολλές σχολικές εργασίες ας πούμε, συμπληρώνεται πχ, "για να παρεις καλό βαθμό γράψε και κανενα ψεμμα, γραψε βρε παιδί μου αυτό που θελει να διαβασει ο δασκαλος ή αυτό που έτσι πρεπει να είναι- να, δε βλεπεις τι γράφει το βοήθημα, παρε καμιά ιδεα απο εκεί- δεν πειραζει" Αυτός ο "καλός βαθμός" κανει πολύ κόσμο να λεει κατ'επαναληψη ψεμματα και όχι μόνο στο σχολείο, εμ, βλεπεις, "βαθμό" δεν παίρνεις μόνο εκεί...
Και δεν αναφερομαι στις αλήθειες που μπορεί να μην πεις, η στα ανώδυνα ψεμματα για να μην στενοχωρήσεις καποιον, αυτα που δεν λες για λογους ευγενειας ή και ενσυναίσθησης, αυτα που είναι τα μόνα που δεχομαι να σου πω την αλήθεια. Ε, όταν συναντας εναν άνθρωπο που τον πληγώνει μια δυσμορφία του ας πουμε, φόρα παρτίδα δεν του το λες, σε αυτό εκπαιδευεσαι για να μην εισαι αδικα σκληρός και ακοινώνητος, ετσι νομίζω δηλαδή, εδω η αλήθεια μόνο χρήσιμη δεν είναι, ίσα ίσα.
Για αλλα μιλάμε. 

Θυμαμαι, όταν ήμουν φοιτήτρια εκανα μαθηματα-ιδιαίτερα σε ενα φοβερό παιδί, τον Βαγγελη. Μια μερα ήθελε βοήθεια στα Νεα Ελληνικά, είχε ενα κάρο ερωτήσεις, ξεκινάμε λοιπόν να τις βλεπουμε μαζί, μία-μία. Μία έλεγε "ποια είναι η γνώμη σας για την σταση του ήρωα;" Ο ήρωας, στο κείμενο, με αυταπαρνηση είχε θυσιάσει τα παντα. Ο Βαγγελης, φατσα, γυριζει και μου λεει "να γραψω αυτό που σκεφτομαι ή αυτό που πρεπει;" Αντε ρε Βαγγελη, για πες μου και τα δύο, να τα ακούσω, του είπα. Και μου είπε. Καμία σχεση η μία απαντηση με την άλλη, μα καμία όμως. "Και τώρα ποια θα γράψεις;" η απαντηση ήρθε πληρωμενη, που λεει και η μαμά μου: "Με εχει στη μπούκα ο καθηγητής, αφήστε θα γραψω αυτό που "πρεπει" να μην έχω φασαρίες."
Απο πολυ παλιά ήταν έτσι, το θυμόμουν κι εγω απο το σχολείο, συνεχιζόταν μεχρι τα χρόνια που ήμουν φοιτητρια, νομίζω ή τουλαχιστον ελπίζω πως δεν συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο και σήμερα. όχι πως δεν θα υπαρχουν δασκαλοι που επιμενουν στο "μα, ετσι πρεπει",  στο καλούπι, όμως σήμερα σιγουρα υπαρχουν πιο πολλοί και γονείς και κυρίως δασκαλοι που δεν φρεναρουν τον αυθορμητισμό και την ειλικρίνεια των παιδιών. Είπαμε, τουλαχιστον έτσι ελπίζω. Και υπαρχουν φορές που το εχω δει να συμβαίνει, να όπως αυτή τη φορα, αν θυμασαι.

Αυτό που "πρεπει", το "πρότυπο", κι αυτό που είναι η αλήθεια, ή πώς εκπαιδευονται τα παιδια στο ψεμμα, πώς γραφουν ή μιλάνε όχι για τη δικιά τους ζωή αλλα τη ζωή άλλων. Μεγαλη ιστορία. Που καμιά φορα ξεκινάει απο απλά πραγματα, ή απλώς σε αυτα εκφραζεται, όπως μια εκθεση στο σχολείο; Μπορεί.

Ενα απόσπασμα παρακάτω απο το βιβλίο της Αγαθής Δημητρούκα "Πουλαμε τη ζωή, χρεώνουμε τον θανατο", εκδ. Πατάκη, για τους πραγματικούς ήρωες της ζωής μας και τις αλήθειες που αξίζουν τα μπραβο.
Η Αγαθή αναφερεται σε ενα περιστατικό απο τα σχολικά της χρόνια, μια έκθεση που έγραψε στην έκτη δημοτικού. Σχολείο, επαρχία, χαρακτηριστική εικόνα δημοτικού στα τελη της δεκαετίας του '60 - αρχες του '70.
(και εκτός απο όλα τα αλλα, όταν καποιοι ωραιοποιούν το παρελθόν, "τι σχολεία και τι εκπαίδευση ειχαμε τότε, τότε μαθαίναμε γραμματα, τώρα...",  καλα είναι να θυμούνται πώς ήταν τις πιο πολλές φορες τα πραγματα τότε και στην εκπαίδευση, να θυμούνται και αυτα τα στραβα)

(η φωτογραφία απο το blog του Νάσου Αβδαρμάνη, Περί Φωτογραφίας)

"Kι ένα πρωί εκεί κοντά, μετα απο φθινοπωρινή βροχή, καθώς ετοιμαζόμασταν με τον πατέρα μου να κάνουμε μια ανακεφαλαίωση πριν ανοίξουν τα σχολεία, έπεσαν από την κεραμοσκεπή δύο φίδια, δύο τεράστιες δεντρογαλιές.
Δεν πρόλαβα να τρομάξω. Ο πατερας μου αντεδρασε αστραπιαία, ανασήκωσε το σιδερενιο μπαούλο και τα καταπλάκωσε! Και ξαφνικά, εκείνος ο ανήμπορος, εκέινος ο σακάτης, μεταμορφώθηκε μπροστα στα μάτια μου σε γίγαντα!
Απίστευτο συμβάν. Το ξαναθυμηθηκα όταν πηγαινα στην Έκτη Δημοτικού και ο δασκαλος μας ζήτησε να γράψουμε έκθεση με θέμα "Ενα ευχαριστο γεγονός" Ρωτησαν οι συμμαθητές μου τι εννοούσε κι εκείνος απαντησε: "να περιγράψετε ενα γεγονός που σας έδωσε χαρα, που σας γεμισε ικανοποίηση, όπως, για παράδειγμα, μια καλή πράξη που εχετε κανει".
"Εγώ", είπε ο Πάνος ""θα γράψω για μια γριά που τη βοήθησα να περασει από ενα πεζοδρόμιο στο αλλο".
"Μπραβο!", ειπε ο δάσακλος, κι ας είχαμε μόνο ένα δρόμο στο χωριό, που δεν είχαμε πεζοδρόμια, και τα μόνα αυτοκίνητα που περνούσαν ήταν δύο λεωφορεία το πρωί και δύο το μεσημέρι, κι όποια γριά και νά'τανε θα τη γνωρίζαμε και θα τη φωνάζαμε με το όνομά της: θεια-Μαρία ή βάβω Χαραλαμπαινα.
"Εγώ, κύριε" πεταχτηκε η Ηλεκτρα "θα γραψω για τη δραχμή που είχα για παρω ενα κουλούρι και την  έδωσα σε μια ζητιάνα".
"Μπραβο!" είπε παλι ο δάσκαλος, κι ας μην είχαμε ποτε μια ολόκληρη δραχμή, κι ας μην πούλαγε κανενας κουλούρια στο χωριό, κι ας ήταν αυτες που ζητιάνευαν γύφτισσες και τσιγγάνες που έρχονταν απο αλλα μερη κι εμείς τις διώχναμε με τις πέτρες για να μη μας κατακλέψουν. Αλλά τα βοηθήματα εκθεσεων που έστελναν από την Αθήνα οι μορφωμένοι συγγενείς τετοιες πραξεις περιέγραφαν.
Εγώ, που δεν μπορούσα να γράψω ψέματα, περιέγραψα πώς ενα αρχικά δυσαρεστο γεγονός κατεληξε να μου δωσει τόση χαρα, αφού μου απέδειξε ότι ο αναπηρος πατέρας μου ήταν δυνατός και μπορούσε να με προστατεύει.
Εννοείται πως δεν πηρα ούτε μπράβο, ούτε καλό βαθμό, παρα μόνο τη χλεύη ότι ήμουν "εκτός θέματος".