μια μέρα σαν αυτή

"Οι πόνοι της Παναγιάς", ποίημα του Κ.Βάρναλη. Το τραγούδι το ακούσαμε σήμερα στην εκπομπή με την πρώτη του ερμηνεία που το σφράγισε καθοριστικά, εκείνη του Νίκου Ξυλούρη. Είναι από το "Σαλπισμα", τον πρώτο δίσκο του Λουκά Θάνου. Ο δίσκος θα μπορούσε να κυκλοφορήσει από το 1978 , ήταν ετοιμος απο καιρό, κυκλοφόρησε όμως μόλις το 1980, λίγες μερες μετα το θανατο του Ξυλούρη. Από τα απολύτως εξηγήσιμα-απαραδεκτα της δισκογραφίας. Το ίδιο τραγούδι με τη φωνή του Γιαννη Χαρούλη
(υπάρχει κι ενα αλλο τραγούδι - μελοποιημένο ποίημα του Βάρναλη κι αυτό - "Η μάνα του Χριστού". Το έχει μελοποιήσει ο Νίκος Μαμαγκάκης, αυτό θα το ακούσουμε στην αυριανή εκπομπή, στο τέλος του λεει: "Μὰ γιατί νὰ σταθῇς νὰ σὲ πιάσουν! Κι᾿ ἀκόμα σὰ ρωτήσανε: «Ποιὸς ὁ Χριστός;» τί ῾πες «Νά με!» Ἄχ! δὲν ξέρει τί λέει τὸ πικρό μου τὸ στόμα! Τριάντα χρόνια, παιδί μου, δὲ σ᾿ ἔμαθ᾿ ἀκόμα!")



Μ. Πέμπτη για τους ορθόδοξους σήμερα, έτυχε φετος να πέσει ίδια μέρα με τη μέρα που μας θυμίζει μια μαύρη περίοδο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, την επταετία της χούντας των συνταγματαρχών που ξεκίνησε την 21η Απριλίου 1967.  Από τα μέσα της δεκαετίας του '60 στην Ευρώπη, την Αμερική έβραζε ο τόπος κυριολεκτικά. Η αμφισβήτηση, οι αναζητήσεις, η δημιουργικότητα, η επαναστατικότητα ήταν στην καλύτερη στιγμή τους και η Ελλάδα εμπαινε στο γύψο, κατα την έκφραση και τα ανεκδιήγητα ελληνικά του (σήμερα τον λεμε και γελοίο, τότε δεν τον ελεγαν ετσι όλοι βεβαια) δικτάτορά της. Πολιτικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, μορφωτικά η πατρίδα μας έχασε πολλά σκαλοπάτια. Μόνο να σκεφτούμε τι μπόρεσαν έζησαν έξω και τι αναχαιτίστηκε εδώ, φτάνει.
Και φυσικά το θέμα των διώξεων και των φρικτών βασανιστηρίων της χούντας είναι ενα θεμα που το "ξεχνάνε" παντα οι αμετανόητοι υποστηρικτές της. Ή τα υπερασπίζονται με φανατισμό, υπαρχουν κι αυτές οι περιπτώσεις.
Υπαρχουν πολλές μαρτυρίες ανθρώπων που βασανίστηκαν στη χούντα στο διαδίκτυο, με λεπτομέρειες που πολλές φορες δεν αντεχεις να ακούσεις, κι εκείνοι τις βίωσαν. Και υπάρχει κι  ενα ντοκυμαντερ για την εκπαίδευση των βασανιστών, απόσπασμά του είναι αυτό 



Εδώ, στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, υπαρχει ένα κείμενο της Μίκας Φατούρου (κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια- ομότιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) με τίτλο "Εκπαιδεύοντας το βασανιστή" 

Ακούω καμιά φορά στο λεωφορείο ηλικιωμένους ή περνώντας απο το παρκο της γειτονιάς καθισμένους γέρους να λενε "ε, ρε μια χούντα χρειάζεται", "πού είσαι Παπαδόπουλε" και αλλα τετοια. Αυτοί μαλλον δεν περάσαν απο τα ξερονήσια, δεν πήγαν "διακοπές" στη Γυάρο, τη Λέρο,  και τα άλλα νησιά, δεν τους κυνήγησαν ποτέ. Μια χαρα θα ζούσαν μάλλον, γι αυτό μιλάνε. Οι γέροι στα παγκάκια. Ήταν καποτε νεοι. Όχι παιδιά, άντρες ολόκληροι.




Γεννήθηκα λίγους μήνες μετα την πρώτη μέρα της χούντας. Ο παππούς μου με πρωτοσυνάντησε στα έξι μου χρόνια. Μέχρι τότε με ήξερε από τις λεξεις που του έλεγαν για μενα, τις ιστορίες και τις φωτογραφίες στα γραμματα που του έστελναν οι δικοί μου.  Τον είχαν ήδη εξορίσει. 21 Απριλίου 1967, πρωί-πρωί τον είχαν πιάσει.


Ακούω και συνομήλικούς μου να λενε με ευκολία, "μια χούντα ζούμε και τωρα, ποια η διαφορά με τότε; Επειδή τότε δεν μπορούσαν να μιλήσουν;" Οκ, ο καθενας μπορεί να λεει ό,τι θελει, να συγκρίνει με τα μέτρα του, να κανει τις απλοποιήσεις του, να ψαχνει ή να μην ψαχνει τίποτα.
Ο καθένας και οι ιστορίες που έζησε και ξέρει ή θελησε μετα να μάθει. Στο κάτω-κάτω ο καθενας με τη συνείδηση και τις ευκολίες του.

Διάβασα το Σαββατο στα ΝΕΑ, στο πλαίσιο ενός θέματος όπου διαφοροι καλλιτεχνες μιλούν για μια προσωπική τους ιστορία από την περίοδο της χούντας, ενα κείμενο της Φιλαρέτης Κομνηνού στο οποίο - πόσο την παραδεχτηκα που κατεθεσε δημόσια κατι τόσο αληθινό απο την εποχή που ήταν παιδί ακόμα...- είπε τα εξής:
"Τα πρώτα χρόνια της επταετίας, τα πέρασα σε βαθιά «ύπνωση». ∆εν είχα καταλάβει τι ακριβώς γινόταν, ήµουν βέβαια µικρή και γενικώς χαµένη στον κόσµο των µυθιστορηµάτωντου Κρόνιν, της Περλ Μπακ και του Μικρού Ηρωα. Λίγο µετά τον Απρίλη του '67, ο αστυνοµικός πατέρας µου πήρε δυσµενή µετάθεση στο Σιδηρόκαστρο Σερρών. Θυµάµαι, όσες φορές ρωτούσα τι σήµαινε αυτό το «δυσµενής», δεν έπαιρνα σαφή απάντηση. Γενικώς µέσα στο σπίτι αποφεύγανε τις συζητήσεις για αυτό το θέµα. Πού και πού άκουγα για κάποιους... «κοµµουνιστάς». Στο σχολείο γράφαµε εκθέσεις για την 21η Απριλίου και αναµασούσαµε διάφορες εθνικιστικές κοινοτοπίες. Η δική µου έκθεση πήρε και άριστα, και τη διάβασα µπροστά σε ολόκληρο το σχολείο µε το ανάλογο καµάρι. Εχω µάλιστα και αναµνηστική φωτογραφία από την επετειακή γιορτή. Υστερα από εκείνη την έκθεση, µε πλησίασε ο δάσκαλος µε τον οποίο οργανώναµε τις σχολικές µας παραστάσεις, ο κύριος Τενεκενίδης. Με κάλεσε στο σπίτι του, και µαζί µε τη γυναίκα του µου µιλήσανε για το τι εστί χούντα, και τι είναι κοµµουνισµός. Επαθα σοκ. Ειδικά όταν έµαθα ότι φυλακίζανε και βασανίζανε ανθρώπουςγια την ιδεολογία τους. Οταν έπεσε η χούντα,και διάβασα στο περιοδικό «Επίκαιρα» µαρτυρίες και καταγγελίες για τα βασανιστήρια, ειδικά για την ιστορία του Μουστακλή, έκλαιγα για ώρες θυµάµαι, χωρίς υπερβολή... Ενιωθα βεβαίως και ενοχές για εκείνη την έκθεση. Τη φωτογραφία πάντως που διαβάζω καµαρωτή την έκθεση της ντροπής, ακόµα τη φυλάω, έτσι για να µου θυµίζει την εποχή του «ύπνου», πριν από το ξύπνηµά µου"

Υ.Γ. Στο blog του αθεόφοβου διαβασα και αντιγράφω μια λίστα βιβλίων που είχε απαγορευσει η χούντα, ότι δεν ήταν ευφυείς οι λογοκριτές της χούντας το είχα καταλαβει απο διαφορες περιπτώσεις που είχα ψάξει, εδώ φαίνεται όλο τους το "μεγαλείο" :