Ο Κεν Ρόμπινσον μιλά για το σχολείο που σκοτώνει τη δημιουργικότητα

Το βίντεο αυτης της ομιλίας το είδα χάρη σε μια αναρτηση του blog "το ημερολόγιο ενός δασκάλου" Όπως σας ελεγα και στην εκπομπή, στο ραδιόφωνο, δεν γνωρίζω προσωπικά τον δασκαλο που το εχει, μεσα απο το ιστολόγιό του, το οποίο μου αρεσει πολύ, και παρεμπιπτόντως γνώρισα από το blog του Νίκιπλου, ξερω όσα ξερω. Το παρακολουθώ, υπαρχει θα δείτε, δεξια, στις συνδεσεις, στα λινκ του "συνblogάρουν".
Έτσι λοιπόν ανακάλυψα αυτό το βίντεο. Είναι μια ομιλία στο TED (όπου TED conference, βλέπε τρεις λεξεις: Technology, Entertainment, Design. Πρωτη χρονια πραγματοποίησης του συνεδρίου ήταν το 1984. Από τότε, κάθε χρόνο, άνθρωποι από τους χώρους της τεχνολογίας, της ψυχαγωγίας, της επιστήμης, της τεχνης (θα ανακαλύψετε κι άλλες κατηγορίες παρακολουθώντας τις ομιλίες στο TED) εκθετουν τις απόψεις τους σε ολιγόλεπτες ομιλίες τους)
Για τον Ken Robinson, μπορείτε να διαβάσετε εδώ http://www.sirkenrobinson.com/
Tο θέμα της ομιλίας του, η ανθρωπινη δημιουργικότητα, εστιάζοντας στα παιδιά και την εκπαίδευση.
Τι είναι δημιουργικότητα; Πώς μπορούμε να την ορίσουμε; Τι ξερουμε για αυτήν;
Δημιουργικότητα και εκπαίδευση.
Για τι και πώς εκπαιδευουμε τα παιδιά μας;
Τι ξερουμε, τι μπορούμε να ξερουμε για το μελλον όπου θα ζήσουν τα παιδια μας;
Δημιουργικότητα και πρωτοτυπία.
Η ανθρωπινη φαντασία.
Ο φόβος του λάθους. Το ρίσκο. Η πρωτοτυπία.
Ιεραρχία θεμάτων στο παγκόσμιο εκπαιδευτικό σύστημα.
Τρία πραγματα που ξερουμε για την ευφυΐα.


Πολλά, ουσιαστικά, ειδικά για το ελληνικό εκπαιδευτικό συστημα (και όχι μόνο... οι νεοελληνες γονεις σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι καλύτεροι του εκπαιδευτικού συστήματος...)και ενδιαφεροντα όσα λεει ο Κεν Ρόμπινσον. Είτε συμφωνήσεις, είτε διαφωνήσεις. Και τα λεει με εναν εξίσου ενδιαφεροντα τρόπο. Σοβαρα, χωρίς σοβαροφάνεια, με χιούμορ, με μετρημενες δόσεις συγκίνησης και γέλιου.
(αυτός είναι αγγλοσαξωνικός τρόπος; πες μου εσύ που ξερεις, γιατί μου αρεσει πολύ)

Η μεταφραση στα ελληνικά της ομιλίας είναι της Θεοδώρας Αποστολοπούλου.


"...Υπήρχαν τρεις θεματολογίες, έτσι δεν είναι, στο όλο συνέδριο, οι οποίες είναι σχετικές με αυτά που θέλω να πω.
Μία από αυτές είναι η εντυπωσιακή απόδειξη της ανθρώπινης δημιουργικότητας σε όλες τις παρουσιάσεις που είχαμε και σε όλους τους ανθρώπους εδώ. Μόνο και μόνο η ποικιλία και το εύρος της.
Η δεύτερη είναι οτι μας έβαλε σε μια θέση όπου δεν έχουμε ιδέα για το τι πρόκειται να συμβεί, όσο αφορά το μέλλον. Καμία ιδέα για το πώς μπορεί να εξελιχτεί αυτό.
Ενδιαφερομαι γαι την εκπαίδευση - στην πραγματικότητα, βρίσκω οτι όλοι έχουν κάποιο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση. Εσείς δεν έχετε; Το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον.
Αν είστε σε ένα πάρτι, και πείτε οτι δουλεύετε στην εκπαίδευση- στην πραγματικότητα, δεν πάτε συχνά σε πάρτι, αν δουλεύετε στην εκπαίδευση. Δεν σας καλούν. Και δεν ανταποδίδουν την πρόσκληση, παραδόξως. Αυτό μου φαίνεται περίεργο. Αλλά εάν είστε σε πάρτι, και πείτε σε κάποιον, ξέρετε, σας ρωτάνε: «Τι δουλειά κάνεις;» και πείτε οτι δουλεύετε στη εκπαίδευση, βλέπετε το αίμα να φεύγει από το πρόσωπό τους. Σκέφτονται: «Ω Θεέ μου, Γιατί σε μένα; Τη μοναδική βραδιά εξόδου μου όλη τη βδομάδα». Αλλά αν τους ρωτήσετε για τη δική τους εκπαίδευση, σας καρφώνουν στον τοίχο. Διότι είναι ένα από αυτά τα πράγματα που πάει βαθιά στους ανθρώπους, δεν έχω δίκιο; Όπως η θρησκεία και το χρήμα και άλλα πράγματα.
Έχω μεγάλο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση, και νομίζω οτι όλοι έχουμε. Έχουμε τεράστιο δικαιωματικό ενδιαφέρον γι' αυτή, εν μέρει επειδή η εκπαίδευση είναι προορισμένη να μας πάει σε ένα μέλλον που δεν μπορούμε να συλλάβουμε. Αν το σκεφτείτε, τα παιδιά που ξεκινούν το σχολείο φέτος θα συνταξιοδοτηθούν το 2065. Κανένας δεν έχει την παραμικρή ιδέα- παρ' όλη τη γνώση που παρελαύνει εδώ τις τελευταίες τέσσερις ημέρες - για το πώς θα είναι ο κόσμος σε πέντε χρόνια. Ωστόσο, πρέπει να τα εκπαιδεύσουμε γι' αυτόν. Έτσι η μη προβλεψιμότητα, νομίζω, είναι εντυπωσιακή.
Και το τρίτο μέρος της είναι αυτό, στο οποίο όλοι συμφωνήσαμε, οι πραγματικά εντυπωσιακές ικανότητες που έχουν τα παιδιά- οι ικανότητές τους για καινοτομία...
[...] ο ισχυρισμός μου είναι οτι όλα τα παιδιά έχουν τρομερά ταλέντα. Και τα σπαταλάμε αλύπητα. Έτσι θέλω να μιλήσω για την εκπαίδευση και θέλω να μιλήσω και για τη δημιουργικότητα. Ο ισχυρισμός μου είναι ότι η δημιουργικότητα είναι σήμερα τόσο σημαντική για την εκπαίδευση όσο και ο αλφαβητισμός, και πρέπει να την αντιμετωπίζουμε με την ίδια τακτική...
Άκουσα μια φοβερή ιστορία πρόσφατα - που λατρεύω να τη διηγούμαι - για ένα μικρό κορίτσι σε κάποιο μάθημα ζωγραφικής. Ήταν έξι ετών και καθόταν στο πίσω μέρος της αίθουσας και ζωγράφιζε και η δασκάλα είπε ότι το κοριτσάκι σπάνια πρόσεχε, αλλά σε αυτό το μάθημα ζωγραφικής το έκανε. Η δασκάλα ήταν εντυπωσιασμένη και πήγε προς τα εκεί και τη ρώτησε: «Τι ζωγραφίζεις;» Και το κοριτσάκι είπε: «Ζωγραφίζω μία εικόνα του Θεού». Και η δασκάλα είπε, «Μα κανείς δεν ξέρει πώς είναι ο Θεός». Και το κοριτσάκι απάντησε, «Θα μάθουν σε ένα λεπτό».
Όταν ο γιος μου ήταν τεσσάρων ετών στην Αγγλία- στην πραγματικότητα ήταν τεσσάρων παντού, για να είμαι ειλικρινής. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, όπου και να πήγαινε ήταν τεσσάρων εκείνη τη χρονιά.
Ήταν στη θεατρική παράσταση της Γέννησης. Θυμάστε την ιστορία; Όχι, ήταν σημαντικό. Ήταν μεγάλη ιστορία. Ο Μελ Γκίμπσον γύρισε τη συνέχεια. Μπορεί να τη έχετε δει: «Η Γέννηση 2». Ο Τζέιμς πήρε το ρόλο του Ιωσήφ, για τον οποίο ήμασταν όλοι ενθουσιασμένοι. Τον θεωρούσαμε από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Είχαμε γεμίσει το μέρος με ατζέντηδες που φορούσαν μπλουζάκια με το σλόγκαν: «Ο Τζέιμς Ρόμπινσον ΕΙΝΑΙ ο Ιωσήφ!»
Δεν χρειαζόταν να μιλήσει, αλλά γνωρίζετε το σημείο όπου οι τρεις μάγοι έρχονται φέρνοντας δώρα. Φέρνουν σμύρνα, λιβάνι και χρυσάφι. Αυτό συνέβη στ' αλήθεια. Καθόμασταν εκεί και νομίζω μπερδεύτηκαν...
[...]Τέλος πάντων, τα τρία αγοράκια βγήκαν, τετράχρονα με πετσέτες στα κεφάλια τους, και ακούμπησαν αυτά τα κουτιά κάτω, και το πρώτο αγόρι είπε, «Σου φέρνω χρυσό». Και το δεύτερο αγόρι είπε, «Σου φέρνω σμύρνα». Και το τρίτο αγόρι είπε, «Ο Φρανκ έστειλε αυτό».
Αυτό που έχουν κοινό αυτά τα παραδείγματα είναι ότι τα παιδιά θα ρισκάρουν.
Εάν δεν ξέρουν, θα κάνουν μια προσπάθεια.
Δεν έχω δίκιο; Δεν φοβούνται να κάνουν λάθος.
Δεν εννοώ ότι το να κάνεις λάθος είναι το ίδιο πράγμα με το να είσαι δημιουργικός. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι αν δεν είσαι προετοιμασμένος να κάνεις λάθος, δεν θα σκεφτείς ποτέ κάτι πρωτότυπο. Αν δεν είσαι προετοιμασμένος να κάνεις λάθος.
Και μέχρι να φτάσουν στην ενηλικίωση, τα περισσότερα παιδιά έχουν χάσει αυτή την ικανότητα. Φοβούνται να κάνουν λάθος.
Διοικούμε τις εταιρίες μας με αυτό τον τρόπο. Στιγματίζουμε τα λάθη. Και διευθύνουμε σήμερα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα όπου τα λάθη είναι το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις.
Το αποτέλεσμα είναι ότι εκπαιδεύουμε τους ανθρώπους κάνοντάς τους να ξεχνούν τις δημιουργικές του ικανότητες.
Ο Πικάσο κάποτε είπε αυτό: είπε ότι όλα τα παιδιά γεννιούνται καλλιτέχνες. Το ζήτημα είναι να παραμείνουν καλλιτέχνες καθώς μεγαλώνουν.
Το πιστεύω αυτό ακράδαντα: ότι δεν μεγαλώνουμε ώστε να γίνουμε δημιουργικοί, μεγαλώνουμε ώστε να το ξεχάσουμε. Ή αλλιώς, εκπαιδευόμαστε να το ξεχάσουμε. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Ζούσα στο Στράτφορντ μέχρι πριν από πέντε χρόνια περίπου. Στην πραγματικότητα, μετακομίσαμε από το Στράτφορντ στο Λος Άντζελες. Οπότε καταλαβαίνετε πόσο ομαλή ήταν αυτή η αλλαγή!
Στη πραγματικότητα, ζούσαμε σε ένα μέρος που λέγεται Σνίδερφιλντ, ακριβώς έξω από το Στράτφορντ, όπου γεννήθηκε ο πατέρας του Σέξπιρ. Έχετε σοκαριστεί με τη σκέψη; Εγώ είχα. Δεν είχατε σκεφτεί τον Σαίξπηρ να έχει πατέρα, έτσι δεν είναι; Διότι δεν φαντάζεστε το Σαίξπηρ σαν παιδί, έτσι δεν είναι; Ο Σαίξπηρ εφτά χρονών; Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ. Εννοώ, ήταν εφτά κάποτε. Ήταν στο τμήμα Αγγλικών κάποιου, όχι; Πόσο ενοχλητικό πρέπει να ήταν αυτό; «Πρέπει να προσπαθήσει περισσότερο». Να τον έστελνε ο μπαμπάς του για ύπνο, ξέρετε, τον Σαίξπηρ: "Πήγαινε για ύπνο, τώρα!» στο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, «και βάλε κάτω το μολύβι τώρα. Και σταμάτα να μιλάς έτσι. Τους μπερδεύεις όλους».

Τέλος πάντων, μετακομίσαμε από το Στράτφορντ στο Λος Άντζελες, και θέλω να πω λίγα λόγια γι' αυτή τη μετάβαση. Ο γιος μου δεν ήθελε να έρθει. Έχουμε δύο παιδιά. Εκείνος είναι τώρα 21 και η κόρη μου 16. Δεν ήθελε να έρθει στο Λος Άντζελες. Το λάτρευε, αλλά είχε μια κοπέλα στην Αγγλία. Ήταν ο έρωτας της ζωής του, η Σάρα. Την ήξερε ένα μήνα. Προσέξτε, είχαν κιόλας την τέταρτη επέτειό τους, γιατί (ενας μήνας)είναι πολύς καιρός όταν είσαι 16. Τέλος πάντων, ήταν πολύ ταραγμένος στο αεροπλάνο, και είπε: «Δεν θα ξαναβρώ ποτέ πια κάποια σαν τη Σάρα». Και ήμασταν μάλλον χαρούμενοι μ' αυτό, ειλικρινά, επειδή εκείνη ήταν ο κύριος λόγος που φύγαμε από τη χώρα.
Kάτι σου κάνει εντύπωση όταν πας στην Αμερική και όταν ταξιδεύεις σε όλο τον κόσμο: Όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο έχουν την ίδια ιεραρχία θεμάτων. Όλα! Δεν έχει σημασία το πού βρίσκεσαι. Θα περίμενες να είναι διαφορετικά, αλλά δεν είναι. Στην κορυφή βρίσκονται τα μαθηματικά και οι γλώσσες, μετά οι ανθρωπιστικές επιστήμες, και στο τέλος είναι οι τέχνες. Παντού στη Γη. Και σχεδόν σε κάθε σύστημα, υπάρχει ιεραρχία μέσα στις ίδιες τις τέχνες. Τα εικαστικά και η μουσική συνήθως βρίσκονται ιεραρχικά πιο ψηλά στα σχολεία απ΄ ό,τι το θέατρο και ο χορός. Δεν υπάρχει ούτε ένα εκπαιδευτικό σύστημα στον πλανήτη που να διδάσκει καθημερινά χορό στα παιδιά με τον τρόπο που τους διδάσκουμε μαθηματικά. Γιατί; Γιατί όχι; Νομίζω οτι αυτό είναι σημαντικό. Πιστεύω οτι τα μαθηματικά είναι σημαντικά, αλλά το ίδιο και ο χορός. Τα παιδιά χορεύουν όλη την ώρα αν αυτό τους επιτρέπεται, όλοι το κάνουμε. Όλοι έχουμε σώματα, δεν έχουμε; Έχασα κάτι;
Ειλικρινά, αυτό που συμβαίνει είναι ότι, όταν τα παιδιά μεγαλώνουν, τα εκπαιδεύουμε προοδευτικά από τη μέση και πάνω. Και επικεντρωνόμαστε στο κεφάλι τους. Και ελαφρώς προς τη μία μεριά.
Εάν συνέβαινε να επισκεφτείτε την εκπαίδευση, σαν εξωγήινος, και να ρωτήσετε: «Πού χρησιμεύει αυτό: η δημόσια εκπαίδευση;» Νομίζω ότι θα καταλήγατε - αν βλέπατε το αποτέλεσμα, ποιος πραγματικά ωφελείται από αυτό, ποιος κάνει όλα αυτά που πρέπει, ποιος παίρνει όλους τους πόντους, ποιοι είναι οι νικητές - νομίζω ότι θα καταλήγατε στο ότι ο συνολικός σκοπός της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο είναι το να παράγει καθηγητές πανεπιστημίου. Αυτό δεν είναι;
Αυτοί είναι οι άνθρωποι που βγαίνουν από την κορυφή. Και ήμουν κι εγώ ένας από αυτούς, ορίστε λοιπόν.
Συμπαθώ τους καθηγητές πανεπιστημίου, αλλά ξέρετε, δεν θα έπρεπε να τους θεωρούμε σαν το υψηλότερο δείγμα ανθρώπινου επιτεύγματος. Είναι απλά μια μορφή ζωής, άλλη μία μορφή ζωής.
Αλλά είναι μάλλον περίεργοι και το λέω γιατί τους συμπαθώ. Υπάρχει κάτι περίεργο σχετικά με τους καθηγητές από την εμπειρία μου - όχι όλοι τους, αλλά τυπικά - ζουν μέσα στο κεφάλι τους. Ζουν εκεί πάνω και ελαφρώς προς τη μία πλευρά. Έχουν αποσυνδεθεί από το σώμα τους, με την κυριολεκτική σημασία. Βλέπουν το σώμα τους σαν ένα μέσο μεταφοράς για το κεφάλι τους, έτσι δεν είναι; Είναι ένας τρόπος να πηγαίνουν το κεφάλι τους σε συναντήσεις.
Αν θέλετε πραγματική απόδειξη εξωσωματικής εμπειρίας, παρεμπιπτόντως, πηγαίνετε σε ένα συνέδριο υψηλόβαθμων ακαδημαϊκών, και εμφανιστείτε στη ντίσκο την τελευταία νύχτα. Και εκεί θα το δείτε, μεγάλοι άντρες και γυναίκες να λικνίζονται ανεξέλεγκτα, εκτός ρυθμού, περιμένοντας να τελειώσει, ώστε να γυρίσουν σπίτι και να γράψουν μια μελέτη πάνω σε αυτό.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι στοιχειοθετημένο στην ιδέα της ακαδημαϊκής ικανότητας. Και υπάρχει λόγος γι' αυτό. Το όλο σύστημα εφευρέθηκε-στον κόσμο δεν υπήρχαν στην πραγματικότητα δημόσια συστήματα εκπαίδευσης πριν το 19ο αιώνα. Όλα σχεδιάστηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες της βιομηχανοποίησης.
Έτσι η ιεραρχία έχει τις ρίζες της σε δύο ιδέες.
Η πρώτη είναι ότι τα πιο χρήσιμα μαθήματα για την εύρεση εργασίας είναι στην κορυφή. Σας οδήγησαν, πιθανότατα, μακριά από κάποια πράγματα στο σχολείο, όταν ήσασταν παιδιά, πράγματα που σας άρεσαν, με τη δικαιολογία ότι δεν θα βρίσκατε ποτέ δουλειά κάνοντας αυτά, σωστά; Μην κάνεις μουσική, δεν πρόκειται να γίνεις μουσικός. Μην κάνεις την τέχνη, δεν θα γίνεις καλλιτέχνης. Καλοπροαίρετες συμβουλές - σήμερα προφανώς λανθασμένες. Ολόκληρος ο κόσμος κατακλύζεται από μια επανάσταση.
Και η δεύτερη, είναι η ακαδημαϊκή ικανότητα, η οποία έχει πραγματικά καταλήξει να κυριαρχεί στην άποψη που έχουμε για την εξυπνάδα, διότι τα πανεπιστήμια σχεδίασαν το σύστημα καθ' ομοίωσή τους. Αν το σκεφτείτε, όλο το σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο είναι μια παρατεταμένη διαδικασία εισαγωγής στο πανεπιστήμιο. Με συνέπεια πολλοί, εξαιρετικά ταλαντούχοι, ευφυείς, δημιουργικοί άνθρωποι να νομίζουν πως δεν είναι, επειδή αυτό στο οποίο ήταν καλοί στο σχολείο δεν είχε αξία, ή στιγματιζόταν. Νομίζω πως δεν μας παίρνει να συνεχίσουμε κατά τον ίδιο τρόπο.

Στα επόμενα 30 χρόνια κατά την UNESCO, περισσότεροι άνθρωποι θα αποφοιτούν από την εκπαίδευση σε όλο τον κόσμο, από την αρχή των ιστορικών χρόνων. Περισσότεροι άνθρωποι, και αυτό σε συνδυασμό με όλα όσα συζητήσαμε - την τεχνολογία και το πώς αυτή επιδρά στην εργασία, τη δημογραφία και την τεράστια πληθυσμιακή έκρηξη. Ξαφνικά τα πτυχία δεν θα αξίζουν τίποτα. Δεν είναι αλήθεια; Όταν ήμουν μαθητής, αν είχες πτυχίο, είχες και δουλειά. Εάν δεν είχες δουλειά ήταν επειδή δεν ήθελες να έχεις. Κι εγώ δεν ήθελα, για να είμαι ειλικρινής. Αλλά τώρα παιδιά με πτυχία, συχνά γυρίζουν σπίτι να παίξουν ηλεκτρονικά παιχνίδια, γιατί χρειάζεσαι μεταπτυχιακό, εκεί που πριν χρειαζόσουν πτυχίο και τώρα χρειάζεσαι διδακτορικό εκεί που πριν χρειαζόσουν το άλλο. Είναι μια διαδικασία ακαδημαϊκού πληθωρισμού. Φανερώνει ότι ολόκληρη η δομή της εκπαίδευσης σείεται κάτω από τα πόδια μας.
Πρέπει να ξανασκεφτούμε ριζικά την άποψη που έχουμε για την ευφυΐα.
Ξέρουμε τρία πράγματα γι' αυτή. Πρώτον ποικίλει. Σκεφτόμαστε τον κόσμο με όλους τους τρόπους που τον βιώνουμε. Σκεφτόμαστε οπτικά, ηχητικά, κιναισθητικά. Σκεφτόμαστε με αφηρημένους όρους, με κίνηση.
Δεύτερον, η ευφυΐα είναι δυναμική. Αν κοιτάξετε τις αλληλεπιδράσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου, όπως ακούσαμε χθες σε μια σειρά παρουσιάσεων, η ευφυΐα είναι υπέροχα διαδραστική. Ο εγκέφαλος δεν χωρίζεται σε διαμερίσματα. Στην πραγματικότητα, η δημιουργικότητα - την οποία ορίζω σαν τη διαδικασία του να έχεις πρωτότυπες ιδέες που έχουν αξία - συχνά έρχεται μέσω της αλληλεπίδρασης διαφορετικών τρόπων θεώρησης των πραγμάτων.
Στον εγκέφαλο, επί τη ευκαιρία, υπάρχει μία δεσμίδα νευρώνων που ενώνει τα δύο μισά του εγκεφάλου και ονομάζεται Μεσολόβιο. Έχει μεγαλύτερο πάχος στις γυναίκες. Συνεχίζοντας αυτά που είπε η Έλεν χθες, νομίζω πως αυτός είναι ο λόγος που οι γυναίκες είναι καλές στο να κάνουν διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα. Διότι είσαστε, έτσι δεν είναι; Υπάρχει μεγάλη έρευνα, αλλά το ξέρω από την προσωπική μου ζωή. Όταν η γυναίκα μου μαγειρεύει ένα γεύμα στο σπίτι - το οποίο δε συμβαίνει συχνά, ευτυχώς. Αλλά ξέρετε - όχι είναι καλή σε κάποια πράγματα - αλλά όταν εκείνη μαγειρεύει, μιλάει με ανθρώπους στο τηλέφωνο, μιλάει με τα παιδιά, βάφει το ταβάνι, κάνει εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς. Όταν εγώ μαγειρεύω, η πόρτα είναι κλειστή, τα παιδιά είναι έξω, το τηλέφωνο είναι στη βάση του κι αν εκείνη μπει μέσα ενοχλούμαι. Λέω: «Τέρυ, σε παρακαλώ, προσπαθώ να τηγανίσω ένα αυγό. Κάνε μου τη χάρη». Ξέρετε αυτό το παλιό φιλοσοφικό ρητό: Αν ένα δέντρο πέσει στο δάσος και κανένας δεν το ακούσει, συνέβη ή όχι; Θυμάστε εκείνη τη γέρικη καστανιά; Είδα ένα ωραίο μπλουζάκι, πρόσφατα, που έγραφε: «Αν ένας άντρας πει φωναχτά τη γνώμη του στο δάσος, και καμία γυναίκα δεν τον ακούσει, είναι ακόμα λάθος;»

Και το τρίτο πράγμα σχετικά με την ευφυΐα είναι ότι ξεχωρίζει. Γράφω τώρα ένα καινούριο βιβλίο που λέγεται: «Επιφοίτηση» και βασίζεται σε μια σειρά συνεντεύξεων με ανθρώπους για το πώς ανακάλυψαν το ταλέντο τους. Είμαι γοητευμένος από το πώς οι άνθρωποι έφτασαν εκεί. Παρακινήθηκα από μια συζήτηση που είχα με μια υπέροχη γυναίκα, την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ακούσει ποτέ, λέγεται Τζίλιαν Λιν, την έχετε ακούσει; Κάποιοι την έχουν. Είναι χορογράφος και όλοι ξέρουν τη δουλειά της. Έκανε τις «Γάτες» και «Το Φάντασμα της Όπερας» Είναι καταπληκτική. Ήμουν στο συμβούλιο του Βασιλικού Μπαλέτου στην Αγγλία, όπως βλέπετε. Τέλος πάντων, η Τζίλιαν κι εγώ γευματίσαμε και τη ρώτησα: «Τζίλιαν, πώς και έγινες χορεύτρια;» Και μου απάντησε οτι ήταν ενδιαφέρον, όταν ήταν στο σχολείο, ήταν πραγματικά σε απελπιστική κατάσταση. Και το σχολείο, τη δεκαετία του 30, έγραψε στους γονείς της και τους είπε:«Πιστεύουμε ότι η Τζίλιαν έχει μαθησιακά προβλήματα». Δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί, ήταν νευρική. Νομίζω ότι τώρα θα έλεγαν πως έχει το σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας. Σωστά; Αλλά ήταν τη δεκαετία του 30 και αυτό το σύνδρομο δεν είχε ακόμα ανακαλυφθεί. Δεν ήταν διαθέσιμη ασθένεια. Ο κόσμος δεν ήξερε ότι μπορούσες να το πάθεις αυτό.
Τέλος πάντων, πήγε να δει κάποιον ειδικό. Έτσι βρέθηκε σε αυτό το δωμάτιο με επένδυση βελανιδιάς και καθόταν εκεί με τη μητέρα της, και την οδήγησαν να καθίσει σε μια καρέκλα στο βάθος. Καθόταν εκεί, πάνω στα χέρια της για 20 λεπτά ενώ αυτός ο άντρας μιλούσε με τη μητέρα της για τα προβλήματα που είχε η Τζίλιαν στο σχολείο. Και στο τέλος - επειδή ενοχλούσε τους άλλους, πήγαινε τις εργασίες της πάντα αργά κλπ, ένα οκτάχρονο κοριτσάκι - στο τέλος ο γιατρός πήγε και κάθισε δίπλα στη Τζίλιαν και της είπε: «Τζίλιαν, άκουσα όλα αυτά που μου είπε η μητέρα σου και θα ήθελα να της μιλήσω ιδιαιτέρως». Της είπε: «Περίμενε εδώ, θα γυρίσουμε, δε θ' αργήσουμε». και έφυγαν αφήνοντάς την πίσω. Αλλά βγαίνοντας από το δωμάτιο, άνοιξε το ραδιόφωνο που ήταν πάνω στο γραφείο του. Και όταν βγήκαν, είπε στη μητέρα της: «Απλά κάτσε και παρακολούθησέ τη». Και μόλις έφυγαν από το δωμάτιο, μου είπε ότι πετάχτηκε όρθια και κουνιόταν στο ρυθμό της μουσικής. Την παρακολούθησαν για λίγα λεπτά και μετά γύρισε στη μητέρα της και της είπε: «Κυρία Λιν, η Τζίλιαν δεν είναι άρρωστη, είναι χορεύτρια. Πηγαίνετέ τη σε μία σχολή χορού».
Τη ρώτησα: «Τι έγινε τελικά;» Μου είπε: «Το έκανε. Δεν μπορώ να σου περιγράψω τι υπέροχα που ήταν. Μπήκαμε στο δωμάτιο και ήταν γεμάτο με ανθρώπους σαν κι εμένα. Ανθρώπους που δεν μπορούσαν να σταθούν ακίνητοι. Ανθρώπους που έπρεπε να κινηθούν για να σκεφτούν». Έκαναν μπαλέτο, κλακέτες, τζαζ, μοντέρνο χορό, σύγχρονο χορό. Τελικά έδωσε εξετάσεις για τη Βασιλική Σχολή Μπαλέτου, έγινε σολίστας, είχε μια θαυμάσια καριέρα στο Βασιλικό Μπαλέτο. Αποφοίτησε από τη Βασιλική Σχολή και ίδρυσε τη δική της εταιρία, το Θίασο Χορού της Τζίλιαν Λιν και γνώρισε τον Άντριου Λόιντ Γουέμπερ.Ήταν υπεύθυνη για κάποιες από τις πιο επιτυχημένες θεατρικές παραγωγές στην ιστορία, έδωσε χαρά σε εκατομμύρια ανθρώπους, και είναι πολυεκατομμυριούχος. Κάποιος άλλος μπορεί να της έδινε φάρμακα και να της έλεγε να ηρεμήσει.
Τώρα νομίζω οτι καταλήγουμε στο εξής: Ο Αλ Γκορ μίλησε τις προάλλες σχετικά με την οικολογία, και την επανάσταση που ξεκίνησε από τη Ρέιτσελ Κάρσον. Πιστεύω ότι η μοναδική μας ελπίδα για το μέλλον είναι να υιοθετήσουμε μία νέα ιδεολογία για την ανθρώπινη οικολογία, όπου να ανασχηματίσουμε την αντίληψή μας για τον πλούτο των ανθρώπινων δυνατοτήτων. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει σμιλεύσει τα μυαλά μας με τον τρόπο που εμείς σμιλεύουμε τη Γη: για μια συγκεκριμένη χρήση. Και δεν θα μας χρησιμεύσει για το μέλλον. Πρέπει να ξανασκεφτούμε τις θεμελιώδεις αρχές με τις οποίες εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας. Υπήρχε ένα θαυμάσιο ρητό του Τζόνας Σαλκ, ο οποίος είπε: «Αν όλα τα έντομα εξαφανίζονταν από τη Γη, μέσα σε 50 χρόνια όλη η ζωή στον πλανήτη θα τέλειωνε. Αν το ανθρώπινο είδος εξαφανιζόταν από τη Γη, μέσα σε 50 χρόνια όλες οι μορφές ζωής θα ευδοκιμούσαν». Και έχει δίκιο.
Αυτό που γιορτάζει το TED είναι το δώρο της ανθρώπινης φαντασίας. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί να χρησιμοποιούμε αυτό το δώρο με σοφία, και να αποτρέπουμε κάποια από τα σενάρια που συζητήσαμε.
Και ο μόνος τρόπος να το κάνουμε αυτό, είναι να αναγνωρίσουμε τις δημιουργικές μας ικανότητες για τον πλούτο που διαθέτουν, και τα παιδιά μας για την ελπίδα που είναι. Στόχος μας είναι να εκπαιδεύσουμε την ολότητά τους, ώστε να αντιμετωπίσουν το μέλλον.
Παρεμπιπτόντως, μπορεί εμείς να μην δούμε αυτό το μέλλον αλλά εκείνα θα το δουν. Δουλειά μας είναι να τα βοηθήσουμε να κερδίσουν κάτι από αυτό.
Σας ευχαριστώ πολύ.