Σαν τα χιόνια...

...που έφυγαν γρήγορα από εμάς, εδώ στο Βορρά, και πήγαν με φούρια στην Αθήνα, τυχεροί Αθηναίοι!

Σαν τα χιόνια και με τα χιόνια μαζευτήκαμε γενναίοι -γιατί ο καιρός και οι χιονονιφάδες του δεν αστειευόνταν καθόλου - της Καλημεροπαρέας, στον Λευκό Πύργο. Όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, επισκεφτήκαμε τον Πύργο την καλύτερη μέρα. Αυτό κυρίως το καταλάβαμε όταν φτάσαμε στην κορυφή του, στον εξώστη, το ωραιότερο μπαλκόνι της Θεσσαλονίκης. Η θέα μαγεία. Ομίχλη αλλά μέσα από το "θαμπό τζάμι" να βλέπεις τη θάλασσα, τα πλοία στο βάθος, η πόλη, το χιόνι που έπεφτε πάνω μας, στους δρόμους, στο μικρό παρκάκι μπροστά, στην πόλη, στο δάσος...
Χαζεύω όταν χιονίζει. Με την κυριολεκτική σημασία της λέξης.

Μαζευτήκαμε κατά τις 10. Πρώτος και γουρλής ο Δημήτρης. Με τσάι στο χέρι. Πήγε αμέσως απέναντι και μου έφερε ένα στο λεπτό, ήταν ό,τι έπρεπε. Σκεφτόμουν ότι με τον καιρό που κάνει δεν θα έρθουν πολλοί. Κι όμως αρχίσαμε να μαζευόμαστε. Και είχαμε κι ένα κέφι! Μικροί και μεγάλοι. Γέλια. Τα νέα μας. Πόσο καιρό είχαμε να μαζευτούμε. Τι κάνουμε. Να πειράζουμε ο ένας τον άλλον. "Μην ξεκινήσετε", γράφει η Χρύσα σε ένα μήνυμα, "ψάχνουμε να παρακάρουμε". Ωραία παρέα είμασταν. Δεν μπορώ να πω ότι είχαν την ίδια καλή διάθεση κάποιοι υπάληλλοι στο μνημείο. Ο άντρας της Μαρίας κάποια στιγμή έσωσε την κατάσταση κι έδιωξε την αμηχανία. Ήταν ωραία. Ανεβήκαμε τους ορόφους του Πύργου. Κάθε όροφος και η δική του θεματική ενότητα. Στον κεντρικό χώρο κάθε ορόφου το θέμα παρουσιάζεται συνοπτικά, ενώ περιμετρικά στα μικρά δωματιάκια με τη βοήθεια κειμένων, φωτογραφιών και γραφιστικών βλέπουμε περισσότερες πληροφορίες.

Λιγα λόγια για τον Λευκό Πύργο και την έκθεση.
Ο Λευκός Πύργος κτίστηκε στα τέλη του 15ου αι., στη θέση παλαιότερου, βυζαντινού, πύργου στη συμβολή του ανατολικού με το θαλάσσιο τείχος. Έχει ύψος 33,90 μέτρα και περιλαμβάνει ισόγειο και έξι ορόφους.
Ο Πύργος είναι γνωστός στην ιστορία με διάφορες ονομασίες: "Πύργος του Λέοντος", το 16ο αι., "Φρούριο της Καλαμαριάς" το 18ο αι., "Πύργος των Γενιτσάρων" και "Πύργος του Αίματος" το 19ο αι., καθώς υπήρξε φυλακή και τόπος εκτέλεσης βαρυποινιτών. Η σημερινή του ονομασία επικράτησε από το 1890, όταν ένας βαρυποινίτης κρατούμενος τον ασβέστωσε με αντάλλαγμα την ελευθερία του.

Η νέα μόνιμη έκθεση του μνημείου έχει στόσο να παρουσιάσει την ιστορία της Θεσσαλονίκης από την ίδρυσή της μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
Διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού (www.mbp.gr):"Το πρακτικά αδύνατο εγχείρημα παρουσίασης 23 αιώνων ιστορίας σε έναν συνολικό χώρο μόλις 450μ² ήρθε εις πέρας με επιτυχία με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών: οι πληροφορίες παρουσιάζονται κατά κύριο λόγο μέσα από ένα εντυπωσιακό σύνολο εφαρμογών εικόνας και ήχου, με τη μορφή προβολών, παρουσιάσεων βίντεο και διαφανειών, ηχητικών ντοκουμέντων και πολυμεσικών εφαρμογών σε οθόνες αφής, που συνδυάζονται αρμονικά με τον περιορισμένο αριθμό αρχαίων αντικειμένων που εκτίθενται." Έτσι ακριβώς είναι και κάθε όροφος όπως λέγαμε και νωρίτερα έχει τη δική του θεματική ενότητα.
Ισόγειο: "Θεσσαλονίκη, Ο χώρος και ο χρόνος"
Πρώτος όροφος: "Μεταμορφώσεις" (πολεοδομική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης, τα οχυρωματικά έργα)
Δεύτερος όροφος: "Μνημεία και Ιστορία" (παρουσιάζεται η ιστορία της πόλης μέσα από επιλεγμενα μνημεία)
Τρίτος όροφος: "Πατρίδα των ανθρώπων" (οι άνθρωποι της πόλης, η καθημερινή ζωή τους στην αρχαιότητα, στη βυζαντινή εποχή και κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Οι πρόσφυγες που βρήκαν κατά καιρούς καταφύγιο στη Θεσσαλονίκη, η εξόντωση των Εβραίων κατά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, η αστυφιλία της περιόδου 1950-1960, αλλά και η εγκατάσταση μετά το 1990, στη Θεσσαλονίκη ομογενών από τον Καύκασο, τη νότια Ρωσία και την κεντρική Ασία.
Τέταρτος όροφος: "Στους δρόμους του εμπορίου" (η οικονομία και το εμπόριο της πόλης)
Πέμπτος όροφος: "Το τερπνόν μετά του ωφελίμου" (πνευματική ζωή, άθληση και ψυχαγωγία στην Θεσσαλονίκη)
Έκτος όροφος: "Γεύσεις" (η μαγειρική είναι πολιτισμός, δεν είναι;)

Τέλος, ο εξώστης του Λευκού Πύργου λειτουργεί όχι μόνο ως χώρος θέασης της πόλης και της γύρω περιοχής, αλλά και ως προέκταση του εκθεσιακού χώρου. Σε επιλεγμένες επάλξεις έχουν τοποθετηθεί ενημερωτικές πινακίδες, που πληροφορούν τον επισκέπτη για το τι βλέπει σήμερα και τι έβλεπε κανείς άλλοτε.
Η νέα μόνιμη έκθεση στο Λευκό Πύργο, οργανώθηκε από το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, παρουσιάζει με συνοπτικό τρόπο όψεις της ιστορίας της Θεσσαλονίκης διαχρονικά, με στόχο να κεντρίσει το ενδιαφέρον των επισκεπτών να γνωρίσουν καλύτερα την πόλη, τα μνημεία και τα θεματικά μουσεία της. Η έκθεση δεν είναι δίγλωσση, έχουν όμως προβλεφθεί ειδικά μηχανήματα ξενάγησης.

Χρήσιμες πληροφορίες πριν επισκεφτείτε την έκθεση:
Η ιστορικότητα και η ιδιόμορφη εσωτερική διαμόρφωση του οχυρωματικού Πύργου δεν επέτρεψαν την πραγματοποίηση των απαραίτητων επεμβάσεων προκειμένου ο Λευκός Πύργος να διαθέτει τις βασικές υποδομές ενός σύγχρονου μουσειακού κτιρίου. Έτσι, η έκθεση δεν διαθέτει κλιματισμό, τουαλέτες για τους επισκέπτες, αναψυκτήριο ή βεστιάριο. Καθώς, επίσης, ήταν αδύνατη η εγκατάσταση ανελκυστήρα, τα άτομα με κινητικά προβλήματα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν την έκθεση μόνο εικονικά, μέσω πληροφοριακών σταθμών στο ισόγειο του κτιρίου. Η ανάγκη διατήρησης σταθερών κλιματικών συνθηκών και η περιορισμένη αντοχή του μνημείου επιβάλλουν τον αυστηρό έλεγχο της ροής των επισκεπτών, κατά τις διεθνείς πρακτικές. Σύμφωνα με ειδική μελέτη,η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, ο αριθμός επισκεπτών που θα βρίσκονται ταυτόχρονα στο μνημείο δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 70, προκειμένου να διατηρούνται οι κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας, απαραίτητες για τα ευαίσθητα ηλεκτρονικά μέσα, στα οποία βασίζεται κυρίως η έκθεση. Έτσι, η επίσκεψη οργανωμένων ομάδων (σχολείων, γκρουπ) γίνεται μόνο μετά από συνεννόηση και κράτηση-ραντεβού, όπως κάναμε κι εμείς χθες.

Η έκθεση στο Λευκό Πύργο είναι ανοιχτή από Τρίτη έως και Κυριακή, με ωράριο λειτουργίας 08:30-15:00.
Η είσοδος είναι δωρεάν, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, καθώς εκκρεμεί ακόμη το θέμα της ύπαρξης εισιτηριου εισόδου.
ιστοσελίδα: http://www.lpth.org/

Είναι μια έκθεση με την οποία νομίζω δεν ξεμπερδεύεις με μια φορά και μιαν επίσκεψη. Επίσης, είναι μια έκθεση που σε παρακινεί να πας στα υπόλοιπα Μουσεία της Θεσσαλονίκης να δεις με λεπτομέρειες αυτά που πολύ συντομα περιγράφονται σε αυτήν.
Ο Μωρίς είπε κάτι πολύ ωραίο για αυτήν την έκθεση: "πολυ πολυ καλοστημενη η εκθεση, αψογη η χρηση των μεσων, μπαινεις μεσα στον πυργο και αισθανεσαι περηφανος ως θεσσαλονικιος... "
Καναμε πολύ καλά που ξεσηκωθήκαμε και επισκεφτήκαμε αυτήν την Κυριακή τον Λευκό Πύργο. Πώς το έγραψε η Φροσω σήμερα σε ένα sms της; "Tόσο ωραία μέρα, τόσο ωραία παρέα, τόσο όμορφες εικόνες, λέξεις, μνήμες... πέρασα υπέροχα!"

Μερικές φωτογραφίες τώρα και θα ακολουθήσουν κι άλλες μετά, κάποιες θέλουν λίγη δουλείτσα, φως κτλ, θα τις ετοιμάσω όσο πιο γρήγορα μπορώ.
[στο μεταξύ, εδώ δεξιά, για ψάξτε, εκεί που γράφει "κι άλλες φωτογραφίες, έχουν ανέβει συνδέσεις (λινκ) και για άλλες πολλές φωτογραφίες μας σε διάφορα μουσεία και εκθέσεις]

Υ.Γ. Η κόρη μου λέει ρε μαμά πολύ άσπρη είσαι, σαν πεθαμένη στις φωτογραφίες, και φυσικά όπως πάντα, δεν έχει άδικο...




















Υ.Γ.2 Η Ντίνα, που είχε επισκεφτεί τον Λ.Πύργο λίγες μέρες πριν, είχε γράψει στο CITY, το είχα διαβάσει, τι της άρεσε και τι δεν της άρεσε από την έκθεση. Ντίνα, ξαναστείλε τα να τα βάλουμε κι εδώ, δεν βρίσκω το τεύχος του περιοδικού να τα αντιγράψω!

Υ.Γ.3 Να, τι είχε γράψει η Ντίνα:
με αρέσει
Η επίσκεψη με τις μικρές μου στο Λευκό Πύργο. Πολλές και πολύ καλές ιδέες, στην παρουσίαση της νέας έκθεσης για την ιστορία της Θεσσαλονίκης! Σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρχε πολύ φορτισμένη ατμόσφαιρα.
δεν με αρέσει
Που δεν ξέρω αν θα συγκινήσει κάποιον που δεν έζησε στη Θεσσαλονίκη ή έστω στην Ελλάδα. Άαα! Και ξέχασαν να μνημονεύσουν το ξακουστό κουλούρι μας!

φιλιά!!!!!!!!!

Χειμώνας

Έχει πολύ κρύο εκεί έξω σήμερα. Άγριος καιρός. Ένας τρόπος να ζεστάνεις το μέσα σου είναι τραγούδια σαν αυτά. Διάφανα Κρίνα. "Κι η αγάπη πάλι θα καλεί" Επιτέλους τ' άκουσα.



Με ρωτούν οι χειμώνες, τα σκυλιά μες στο κρύο
με ρωτούν τα μελτέμια που με κόψαν στα δύο
με ρωτούν τα φεγγάρια κι οι νεκροί γαλαξίες
με ρωτούνε τα σκιάχτρα κι οι σκιές στις γωνίες
αν κουράστηκα να σέρνω εδώ κι εκεί τη ζωή μου
αν ακόμα ανασαίνω, αν κοχλάζει η ψυχή μου
πού γυρίζω τις νύχτες και τι ψάχνω να βρω
αν αυτό το ναυάγιο εκεί στην άκρη είμαι εγώ.
Μα εγώ στήνω γιορτές για τους ανθρώπους που χάνουν
καταπίνω φωτιές, μοιράζω τα υπάρχοντά μου
μπαίνω αλλόφρων από εξόδους κινδύνου
καθώς όλοι τρέχουνε μακριά να ξεφύγουν
τραγουδάω τη μνήμη, τη χαρά, τη συγγνώμη
γιατί ξέρω πως τίποτα δεν χάθηκε ακόμη.

Κι όταν σβήσουν τα φώτα, μου σφίγγεις τα χέρια
και μου λες: «τι θα γίνω αν χαθείς»
μη φοβάσαι, μωρό μου, πάνω λάμπουν τ’ αστέρια
εδώ κάτω λάμπουμε εμείς.

Μας προσμένουν σαν στοιχειά που ξυπνάνε απ’ τη στάχτη
οι πιο άγριες χαρές, τα πιο υπέροχα πάθη
νυσταγμένες μελωδίες στου μυαλού μας τα βάθη
οι παλιές μας ουτοπίες, τα ολοκαίνουρια λάθη,
μας προσμένουν οι μεγάλοι, οι απέραντοι δρόμοι
μας προσμένουν κι όλα αυτά που δεν ήρθαν ακόμη.

Μουσική: ΔΙΑΦΑΝΑ ΚΡΙΝΑ
Στίχοι: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΡΟΔΟΣΤΟΓΛΟΥ




Σβήνει το φως
από τα μάτια μου
κι όλα όσα έζησα
μπρος μου περνάνε.

Στέκομαι εδώ
στον τελευταίο σταθμό
με όλα όσα αγάπησα
και πήγαν χαμένα.

Δεν μετανιώνω πια
όλα ή τίποτα
δάσος και ερημιά
αυτή ήταν η ψυχή μου,
πάει πια.

Σαν νοσταλγώ
πουλιά με παν μακριά
πόνο δεν νιώθω πια
μόνο θυμάμαι.

Πάντα έλεγες
πως η ζωή είν’ στιγμές
κύμα που σκάει σ’ ακτές
κερί που λιώνει.

Δεν μετανιώνω πια
όλα ή τίποτα
δάσος και ερημιά
αυτή ήταν η ψυχή μου,
πάει πια.

Δεν κόβεται στα δύο η ζωή
είναι ήλιος και μαζί βροχή
κι ούτε για μια αιωνιότητα
δεν θ’ άλλαζα μια μέρα απ’ αυτή,
δεν κόβεται στα δύο η ζωή
είναι κόλαση, παράδεισος μαζί
κι αυτά που έζησα είτε άσχημα
είτε όμορφα ήσαν εγώ κι εσύ.

Δεν κόβεται στα δύο η ζωή
Είναι ήλιος και βροχή μαζί.

Μουσική: ΔΙΑΦΑΝΑ ΚΡΙΝΑ
Στίχοι: ΘΑΝΟΣ ΑΝΕΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Σκόρπια, πάλι...

Καθώς περνάνε τα χρόνια εκεί που λες όλα θα τα θυμάσαι, όλο και ξεχνάς. Λόγια, γεγονότα, πώς ήσουν, τι σκεφτόσουν, πώς ένιωθες.
Σήμερα ξεκαθάριζα, περνάω αυτήν την φάση, δεν είναι άσχημη, κάθε άλλο. Χαρτάκια, τετράδια, σημειώσεις, γράμματα, κυρίως, σήμερα. Παρεμπιπτόντως- σιγά που δεν θα έκανα παρένθεση, γίνεται; δε γίνεται..- άλλο να κάνεις ξεκαθάρισμα των προαναφερθέντων κι αλλο να κάνεις delete σε mail,το έκανα κι αυτό σήμερα, καμία σχέση! Κρατούσα, λοιπόν, αυτά που θέλω να κρατήσω, πετούσα τα υπόλοιπα. Κάποια στιγμή η ματιά μου έπεσε σε ένα τετράδιο πολύ παλιό, προδίδω ηλίκιες αλλά σιγά το σφάλμα, θα'μουν περίπου στην ηλικία του γιου μου. Το ανοίγω, διαβάζω μερικές γραμμές.
ΔΕΝ είμαστε καλά, σκέφτομαι. Ρε συ, ήμουν πολύ ούφο, τι είναι αυτά που έγραφα; Την τρίχα τριχιά έκανα, δεν είμαστε καλά...Εννοείται ότι είχα ξεχάσει ακριβώς-γιατί στο περίπου και θεωρητικά όλοι δε θυμόμαστε τις υπερβολές της εφηβείας;-πόσο υπερβολικά ήταν αυτά που ένιωθα, και όχι μόνο στην εφηβεία, έχω να πω. Κι ευτυχώς που τα έγραψα μοναχη μου δηλαδή, γιατί αν μου το έλεγε άλλος δεν θα τον πίστευα, στο ορκίζομαι. Και μιλάω στο γιο μου τώρα, και του λέω να μην είναι υπερβολικός και να σκέφτεται ήρεμα και λογικά; Ενώ στην ηλικία του ήμουν τέτοιο νούμερο, υπερβολής και μελό; Βρε, ευτυχώς που υπάρχουν τα τεκμήρια, αλλιώς σιγά μη το παραδεχόμουν. Κοίτα που χρωστάω χάρη στην αφορμή που μ' έκανε να ανοίξω το κυτίο των αναμνήσεων και συνήλθα...
Γι' αυτό σου λέω, αν έχεις κάπου κρατημένες σκέψεις σου από τόοοτε που ήσουν παιδί ή έφηβος για ρίξε μια ματιά, μπορεί να ζήσεις μια έκπληξη, δεν είναι κακό. Εγώ πάντως λέω να τα κρατήσω μέχρι να μεγαλώσει κι η μικρή και μετά ας παν στην ευχή τα παλιά. Στο κάτω-κάτω, αν, ομιλώμεν για θαύμα βεβαίως-βεβαίως, κάνω άλλο παιδί, γιατί θα έχει μεγάλα αδέλφια αν όχι για να μαζεύουν τη μάνα του από υστερικές υπερβολές;

Και για να γελάσουμε λίγο με τα μαμαδίστικα κηρύγματά μας:



Τώρα επειδή όλη αυτή η προηγούμενη "ανασκαφή" είχε μπόλικο υλικό από πανεπιστημιακά χρόνια, θυμήθηκα -Κωνσταντινιά, είναι οι σχιζοφρενικοί συνειρμοί που σου έλεγα- μια εκπομπή στην τηλεόραση που είδα πριν από λίγες μέρες. "Παρασκήνιο", πολύ καλή σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάκου, πρόσωπο ο Δημήτρης Μαρωνίτης. Τυχερή που τον είχα καθηγητή στο πανεπιστήμιο. Πολύ τυχερή. Θυμάμαι τις παραδόσεις του στον Αίαντα. Στην εκπομπή αυτή διάβαζε ένα απόσπασμα από μετάφρασή του, νομίζω το τελευταίο χορικό. Πολύ θα ήθελα να το ξαναδιαβάσω. Πρέπει να θυμηθώ να ρωτήσω το Γιώργο Κορδομενίδη, σε ένα τεύχος του Εντευκτηρίου είχε αποσπάσματα του Αίαντα σε μετάφραση του Μαρωνίτη, ίσως ήταν κι αυτό εκεί. Για τα άφυλα, ασυντρόφευτα γηρατειά...
Στο πανεπιστήμιο, όπως και παντού υπήρχαν γραφικές περιπτώσεις ανοήτων, διδασκόντων, υπήρχαν όμως και καθηγητές με τους οποίους ήσουν πολύ τυχερός να συναντηθείς, πραγματικά.

Κι όχι τσάμπα μάγκες, και θα το πω τώρα, ακόμα φουρκισμένη είμαι... Γιατί είναι άλλο ο Μαρωνίτης να βγαίνει στη χούντα και να δίνει παράδειγμα, με τη ζωή του, έτσι, όχι στα χαζά χαμένα και στα λόγια, στους φοιτητές του τι σημαίνει αντιστέκομαι, κι άλλο ο Βέλτσος να λέει ό,τι είπε στους φοιτητές που πήγαν στο πανεπιστήμιο, στο μάθημά του, τις ημέρες των γεγονότων του Δεκεμβρίου. Μα, εντελώς άλλο πράγμα… Για να ξέρουμε και τι λέμε και τι κάνουμε δηλαδή...


Από το ένα στο αλλο, είναι ζαλιστικό και κουραστικό επίσης, το ξέρω, ας βάλω τελεία.
Αφού πρώτα

πω-γράψω ότι αύριο, Πέμπτη, στην εκπομπή θα μιλήσει η Ελένη Καραϊνδρου για τη μουσική που έχει γράψει στην ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου "Η Σκόνη Του Χρόνου",




και αφήσω για το τέλος, ένα ποίημα του Γιώργου Καλιεντζίδη,
ναι, δεν κατάλαβες λάθος, είναι αυτός ο ίδιος που ακούς στον 958, κάθε μέρα, 1-2 το μεσημέρι.
Είναι ένα ποίημα από την ποιητική συλλογή του "Η ένδοξη αναχώρηση του Αϊ-Φωτιά", που κυκλοφόρησε πρόσφατα.

Τα λόγια σου γεννούν πουλιά,
βγάζουν φτερά, πετούν πάνω απ' τα κύματα
και βάφουν μ' ασβέστη τον ουρανό.

Μοντέρνοι Καιροί

Χθες βράδυ πήγα στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ, σε μια εκδήλωση της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, με προβολή της ταινίας του Charlie Chaplin "Modern Times" ενώ ταυτόχρονα η Ορχήστρα έπαιζε τη μουσική της ταινίας. Ήταν υπέροχα. Μια ταινία 73 χρόνων, ένας ιδιοφυής δημιουργός, μια τόσο καλή ορχήστρα, και η αίθουσα γεμάτη. Εξαιρετική πρωτοβουλία της Κ.Ο.Θ. και αυτή η εκδήλωση.
Μα γίνονται τέτοια πράγματα στην Θεσσαλονίκη, ένιωσα σαν να ήμουν σε άλλη πόλη, σε άλλη χώρα, μου είπε κάποια στιγμή η Ν., μια ακροάτρια της καλημέρας που γνωριστήκαμε για πρώτη φορά χθες, εκεί.
Τελικά, αν γίνονται λέει...



Τα νέα για τον Λευκό Πύργο και την Παρέα της Καλημέρας
Την επόμενη Κυριακή, 22 Φεβρουαρίου, στις 10 το πρωί, εβδομήντα από την Καλημεροπαρέα θα συναντηθούμε στον Πύργο το Λευκό. Το μνημείο έχει πλέον μια νέα μόνιμη έκθεση, αυτήν θα δούμε. Αύριο θα τσεκάρω μία-μία τις μέχρι τώρα συμμετοχές σας, θα δω αν υπάρχει περιθώριο να δηλώσετε κάποιοι ακόμη και την Τρίτη θα έχουμε την τελική ομάδα. Καλό θα ήταν να ρίξετε νωρίτερα μια ματιά στην ιστοσελίδα: http://www.lpth.org/



Αν μείνεις σπίτι το βράδυ και θες να δεις οπωσδήποτε τηλεόραση, νομίζω μια πολύ καλή πρόταση είναι αυτή η ταινία:
«Οι τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράντα»

Μάτση Χατζηλαζάρου

"...εσύ μ'ανοίγεις παράθυρο

με κλείνεις

με στολίζεις φυτά

και τα περιποιέσαι

με μυρίζεις

με διψάς

με κρατάς

ξαφνικά

με λύνεις

και γελάω ακόμα ακόμα..."

Η Μαρία (Μάτση) Χατζηλαζάρου, κόρη του Κλέωνα και της Βιργινίας Χατζηλαζάρου, είχε γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη το 1914. Η οικογένειά της εύπορη αρχικά, σταδιακά χάνει την οικονομική της ευμάρεια. Πολύ μικρή, έζησε κάποιο διάστημα στη Γαλλία και στην Ιταλία. Επέστρεψαν στην Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη το 1919, στην Αθήνα, το 1921. Η οικογένειά της είχε οικονομικά πλέον καταστραφεί και οι γονείς της, εθισμένοι στην μορφίνη, πεθαίνουν και οι δυο μέσα σε λίγους μήνες, το 1934.
Η ίδια, ζει στην Αθήνα και είναι παντρεμένη με τον Κάρλ Σούρμαν από το 1931 και μέχρι το 1936. Ένα χρόνο μετά παντρεύεται τον γεωπόνο και αρχιτέκτονα κήπων Σπύρο Τσαούση. Αυτός ο γάμος κρατά ακόμη λιγότερο, περίπου ένα χρόνο.

Η Μάτση Χατζηλαζάρου αποφασίζει να κάνει ψυχανάλυση. Τότε συναντά τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Είναι το 1939, είναι 25 χρονών. Ένας θυελώδης έρωτας την οδηγεί στον τρίτο της γάμο. Θα ζήσουν μαζί τέσσερα χρόνια. Στο σπίτι τους πραγματοποιούνται οι θρυλικές Πέμπτες, όπου ποιητές, εκεί, διαβάζουν τα πρώτα τους ποιήματα. Ανάμεσά τους, ο Εγγονόπουλος, ο Βαλαωρίτης, ο Γκάτσος, ο Ελύτης, ο Σαχτούρης, ο Ανδρέας Καμπάς. Η Μάτση γράφει ποιήματα. Θα τα δημοσιεύσει αφότου εγκαταλείψει τον Ανδρέα Εμπειρίκο, έχοντας ήδη κάνει σχέση με τον Ανδρέα Καμπά. Με τον Εμπειρίκο χωρίζουν το 1943, επίσημα τρία χρόνια μετά, η συλλογή της «Μάης, Ιούνης και Νοέμβρης» κυκλοφορεί το 1944, με το ψευδώνυμο Μάτση Ανδρέου, και είναι αφιερωμένη «…στον Αντρέα». Είναι γνωστό το σχόλιο του Χατζιδάκι για αυτήν την αφιέρωση: «Κι όλοι ρωτούσαν ποιον εννοεί. Τον Εμπειρίκο που άφηνε ή τον Καμπά που ακολουθούσε». Για τον Χατζιδάκι δεν υπάρχει αμφιβολία, η τολμηρή Μάτση, "η Μάτση των Ονείρων", όπως γράφει για αυτήν, εννοούσε και τους δύο.
Το 1945, ο Οκτάβιος Μερλιέ, ιδρυτής και διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, γυναίκα του είναι η Μέλπω Μερλιέ-Λογοθέτη, ιδρύτρια του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, πείθει τη γαλλική κυβέρνηση να προχωρήσει στη χορήγηση μεγάλου αριθμού υποτροφιών σε Έλληνες φοιτητές. Μετά από εξετάσεις, περισσότεροι από 150 νέοι φεύγουν με το πλοίο “Ματαρόα” για την Γαλλία. Ανάμεσά τους οι Κορνήλιος Καστοριάδης (που έχει χαρακτηρίσει το γεγονός αυτό «ιστορικό στην πορεία της νεώτερης Ελλάδας»), Γιώργος Κανδύλης, Νίκος Σβορώνος, Ιάνης Ξενάκης, Κώστας Αξελός, Κώστας Παπαϊωάννου, Μέμος Μακρής, Αδωνις Κύρου, Μιμίκα Κρανάκη, o Εμμανουήλ Κριαράς κ.α. Ανάμεσά τους και η η Μάτση Χατζηλαζάρου και ο Ανδρέας Καμπάς. Θα χωρίσουν το 1946.
Στο Παρίσι η Μάτση γνωρίζει τον ισπανό ζωγράφο Javier Vilató. Μαζί του ζει οκτώ χρόνια, ο πιο μακροχρόνιος ίσως έρωτάς της, μέχρι το 1956. Έχει δυο χρόνια σχέση με τον Καστοριάδη και επιστρέφει μόνιμα στην Ελλάδα το 1958.
Πέθανε στην Αθήνα στις 16 Ιουνίου 1987.


Τα ποιήματά της είναι όπως η ζωή της. Τολμηρά, δυναμικά, ερωτικά, δαγκώνουν και σ’ αρπάζουν, γυναικεία τρυφερά και άγρια, δε φοβούνται νοήματα και λέξεις.

Η νύχτα έπεσε στο πέλαγος-για μένα πού είναι η μέρα;
Πού 'ναι οι αχτίδες του ήλιου πάνω στα βλέφαρά μου,
πού 'ναι οι καημοί της σάρκας μου πάνω στην άμμο, πού'ναι
ο γκιώνης, τα τζιτζίκια, κι οι πέντε μου φωνές;
Αύριο θα σμίξω τα δυο σου σκέλη, μήπως γεννηθεί ένα μικρό
λυπητερό παιδάκι, θα το λένε Ιούς, Μανιούς, ίσως και
Aqua Marina.
Φέρτε μου να γεννήσω όλα τα μωρά της πλάσης, δώστε να
πεθάνω όλους τους θανάτους.
Μερικές χορδές μουσικής φθάνουνε για να τρέξουμε
γυμνοπόδαροι μες στη χλόη του Βορρά, για να μετρήσουμε
όλες τις σταγόνες του σώματός μας και για να πλέξουμε
με το'να μας χέρι όλες τις ψάθες των ρεμβασμών μας.

Δεν ήταν ανάγκη βασίλισσα να με κάνεις του Περού.

Ανάγκη ήτανε να σκύψεις από πάνω μου, να δω στα μάτια σου

εκείνα τα δυο φωσάκια. Φωσάκια που λένε ότι είμαι

τ' ονειρεμένο σου νησί στην Ωκεανία, ξωτικό, πρωτόγονο,

ηλιοπλημμυρισμένο, καθάρια γαλάζια τα νερά του,

κι οι βυθοί του ανθόσπαρτοι σαν το πιο γόνιμο χωράφι.

Λες κι ήτανε χθες βράδυ ακρογιάλι το σώμα μου,

τα χέρια σου δυο μικρά τρυφερά καβούρια

Ποιητικές Συλλογές & Μεταφράσεις
«Μάης, Ιούνης και Νοέμβρης» (με το ψευδώνυμο Μάτση Ανδρέου), εκδ. Ίκαρος, Αθήνα, 1944 (με μια ξυλογραφία του Διαμαντή Διαμαντόπουλου)
«Δύο Διαφορετικά Ποιήματα» (με το ψευδώνυμο Μάτση Ανδρέου), περιοδικό «Τετράδιο Πρώτο», Αθήνα, Απρίλης 1945
«Cinq Fois», εκδ. GLM, Paris, 1949 (με έξι χαλκογραφίες του Javier Vilató)
«Chants Populaires des Grecs» (ελληνικά λαϊκά τραγούδια μεταφρασμένα στα Γαλλικά), εκδ. GLM, Paris, 1951
«Κρυφοχώρι», εκδ. Τετράδιο, Αθήνα, 1951 (με τέσσερις χαλκογραφίες του Javier Vilató)
«La Frange de Mots», εκδ. GLM, Paris, 1954
«Αποσπάσματα από τον Πίνδαρο» (Ισθμιόνικος Α', Νεμεόνικος ΣΤ') μεταφρασμένα στα Γαλλικά, περιοδικό «Mercure de France», Janvier-Avril 1956
«Έρως Μελαχρινός», εκδ. Ίκαρος, Αθήνα, 1979 (με μια χαλκογραφία του Javier Vilató)
«7 Χ3. Εφτά γραπτά στα ελληνικά - sept textes en français - seven writings in English», τυπογραφείο Κείμενα, Αθήνα, 1984
«Το δίχως άλλο. Αντίστροφη αφιέρωση - dédicace à rebours», τυπογραφείο Κείμενα, Αθήνα, 1985
«Εύκολο» (ποιήματα Paul Eluard, φωτογραφίες Man Ray), τυπογραφείο Κείμενα, Αθήνα, 1987

Πορτραίτο της Μάτσης Χατζηλαζάρου, καλλιτέχνης: Javier Vilató, 1951
(το έργο ανήκει στη συλλογή έργων του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη)

Ρουα ματ εξ' αποκαλύψεως

"Δες τους στίχους σε αυτό το τραγούδι", μου είπε το απόγευμα, δίνοντάς μου το βιβλιαράκι από ένα cd του. Είναι ένα τραγούδι που ακούει συχνά στο iPod, καμιά φορά του λέω "πιο σιγά ρε παιδάκι μου", άλλες φορές του λέω "ωραίο" αλλά ούτε μια φορά δεν πρόσεξα τους στίχους. Ελα, μου λέει διάβασέ τους. Του λέω, χάνω νοήματα, δε μου το μεταφραζεις; Τελικά, μου γράφει τη μετάφραση σε ένα φύλλο τετραδίου του, μου τη δίνει. Διάβασα. Άλλη φορά θα ακούω τα τραγούδια που ακούει αλλιώς. Μπορεί και να μην τα ακούει τυχαία δυνατά. Σου λέει, δε μπορεί, θα τα ανοίξουν τα αυτιά τους...

Την προηγουμενη μέρα είχαμε έναν τρικούβερτο - πώς λέμε γλέντι; καμία σχέση...- καυγά. Σήμερα, με ένα τραγούδι, έκανε ρουα ματ εξ' αποκαλύψεως. Κίνηση που έγραψε. Του το είπα. Όχι έτσι ακριβώς, αν και έτσι θα έπρεπε, αλλά περίπου. Το κατάλαβε, σίγουρα.
Και δεν είχε απολύτως καμία σημασία ότι ποτέ, κανένα βήμα του, όπως λέει το τραγούδι, δεν είναι λάθος για μένα. Ξέρει πως κάποτε ήμουν ακριβώς σαν αυτόν - μπορεί και νάμαι και τώρα που μεγάλωσα αλλά αυτό μην του το πείτε - όταν απογοήτευσα κάποιον σε κάτι και όχι μόνο. Σημασία έχει το πώς νιώθει αυτός. Και ήθελε να το ξέρω. Βρήκε τον καλύτερο τρόπο να το πει. Ωραίος. Πραγματικά ωραίος ο μπαγάσας.



I'm tired of being what you want me to be
Feeling so faithless, lost under the surface
I don't know what you're expecting of me
Put under the pressure of walking in your shoes

(Caught in the undertow just caught in the undertow)
Every step that I take is another mistake to you
(Caught in the undertow just caught in the undertow)

I've become so numb I can't feel you there
Become so tired so much more aware
I'm becoming this all I want to do
Is be more like me and be less like you

Can't you see that you're smothering me?
Holding too tightly, afraid to lose control
'€˜Cause everything that you thought I would be
Has fallen apart right in front of you

(Caught in the undertow just caught in the undertow)
Every step that I take is another mistake to you
(Caught in the undertow just caught in the undertow)
And every second I waste is more than I can take

I've become so numb I can't feel you there
Become so tired so much more aware
I'm becoming this all I want to do
Is be more like me and be less like you

And I know I may end up failing too
But I know you were just like me
With someone disappointed in you

I've become so numb I can't feel you there
Become so tired so much more aware
I'm becoming this all I want to do
Is be more like me and be less like you

I've become so numb I can't feel you there
I'm tired of being what you want me to be
I've become so numb I can't feel you there
I'm tired of being what you want me to be

Όλα μικρές στιγμές είναι

-Μαμά, πέρασαν οι Αλκυονίδες μέρες;
-Δεν ξέρω αν ήρθαν ακόμη...

Σήμερα η μέρα ήταν γεμάτη ήλιο. Καμιά φορά ταιριάζει με το μέσα μας, άλλες φορές πάλι όχι. Οι μέρες έχουν μυρωδιές και χρώματα όπως έχουν και σκέψεις κι όνειρα. Μέρες γεμάτες, μέρες άδειες. Γεμάτες αγκαλιές, βλέμματα, τρεχάματα, δουλειές, λύπες και χαρές. Άδειες από αγκαλιές, βλέμματα, τρεχάματα, δουλειές, λύπες και χαρές. Μέρες αδέσποτες; Μπορεί κι έτσι.


Θυμάμαι την Αλέκα Παϊζη στις "Ήσυχες Μέρες του Αυγούστου" του Βούλγαρη. Απόλυτη συγκίνηση. Ούτε θυμάμαι πόσες φορές έχω δει την ταινία για κάποιες σκηνές-στιγμές. Μια από αυτές, βράδυ αυγουστιάτικο, η Αθήνα άδεια, η Αλέκα Παϊζη μια γυναίκα μόνη, τρυφερή, ντελικάτη και δυνατή μαζί.

(από τον κύκλο τραγουδιών "Οι Μύθοι μιας Γυναίκας", λόγια: Νίκος Γκάτσος, μουσική: Μάνος Χατζιδάκις)

Το φετινό πρόγραμμα των συναυλιών και εκδηλώσεων της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης μου αρέσει πάρα πολύ. Κάποιες Κυριακές έχει ανοικτές δοκιμές, δεν μου φαίνεται καθόλου άσχημη ιδέα να πάμε η Καλημεροπαρέα μια Κυριακή εκεί.

Μου γράφει ο Κωστής σε ένα mail του σήμερα:
"Γειά σου Αναστασία
τί θα γίνει ,σκουριάσαμε
θα ροβολήσουμε καμιά ραχούλα φέτος;
Θα μου πείς:από μένα τα περιμένετε όλα;
θα σου πώ: ακριβώς από σένα τα περιμένουμε
θα μου ξαναπείς:μα που να τα προλάβω όλα ,έχω και υποχρεώσεις
Θα σου ξαναπώ:εσύ μας κακόμαθες,τρέχα τώρα!
..χαλαρά όμως."
Ραχούλα δεν ξέρω αν θα ροβολήσουμε στα κοντά, αλλά στο Λευκό Πύργο θα πάμε πολύ σύντομα. Μπορεί και αύριο να έχω να σας πω συγκεκριμένη ημερομηνία στην εκπομπή.

Είδα την όπερα του Πουτσίνι "La Boheme", που ανεβάζει αυτόν τον καιρό η Όπερα Θεσσαλονίκης. Πολύ καλές ερμηνείες και υποκριτική των τραγουδιστών. Οι άναλαφροι, επιπόλαιοι κι ευαίσθητοι μποέμ έχουν χιούμορ, γλεντούν, ερωτεύονται, χάνουν την αγάπη τους, πονούν. Ένα σύγχρονο ανέβασμα της La Boheme, σε μουσική διεύθυνση του Μύρωνα Μιχαηλίδη, που είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας θεσσαλονίκης, εδώ διευθύνει την Συμφωνική Ορχήστρα του δήμου Θεσσαλονίκης, σε σκηνοθεσία ένος νέου σκηνοθέτη, του Αλ.Ευκλείδη, και με εξαιρετικό καστ τραγουδιστών. Πίσω μου δυο ηλικιωμένες κυρίες σχολιάζουν, μα γίνεται όπερα χωρίς λαμπερά κοστούμια, όχι, δεν γίνεται αποφαίνονται. Τα λαμπερά κοστούμια εμένα πάλι δεν μου έλειψαν κι ακόμα κι αν κάποιος λάτρης των ακαδημαικών παραστάσεων όπερας θα μπορούσε να έχει ενσταση για κάποιες επιλογές της σκηνοθετικής ματιάς, νομίζω δεν θα μπορούσε να αμφισβητήσει ότι αυτή η σκηνοθεσία, αυτός ο τρόπος ερμηνείας των τραγουδιστών φώτισε πλευρές των χαρακτήρων της συγκεκριμένης όπερας αναδεικνύοντας τες.
Ένα βίντεο που βρήκα στο youtube από μια σύγχρονη παράσταση της La Boheme στην Λυρική Σκηνή:


Πηγαίνω να πάρω τη Σαββίνα από το σχολείο. Οι γλάροι έχουν φτάσει μέχρι το πάρκο της γειτονιάς μας, στου Χαριλάου, που δεν είμαστε δα και πλάι στη θάλασσα, ψάχνοντας τροφή. Μερικές φορές τους βλέπω και στο προαύλιο του σχολείου. Για μένα που είμαι εντελώς στεριανή, καμπίσια, η εικόνα είναι ακόμη μαγική. Τόσα χρόνια και δεν την έχω συνηθίσει. Μερικές φορές απορώ, πως βλέπω τα ίδια και τα ίδια και ακόμα θαυμάζω, ακομα με καινούριο βλέμμα τα βλέπω. Νομίζω είναι από αυτοσυντήρηση. Βαριέμαι εύκολα. Και βρίσκω τρόπους να έχω καινούρια βλέμμα στα ίδια πράγματα. Αλλιώς δε γίνεται. Τότε, μες στο μικρό μας στενό, βγαίνω στο μπαλκόνι, θα ήμουν πανευτυχής αν μπορούσα το πρωί που σηκώνομαι να δω τον ήλιο να ανατέλλει, και παίζω ακόμα το παιχνίδι, "αυτό το σύννεφο τι σχήμα έχει;", "το χρώμμα του ουρανού τι σου θυμίζει;", "Δες πώς αλλάζει".
- Μαμά, πολύ με νευριάζει όταν ακούω να λένε "αυτό το τριαντάφυλλο είναι τόσο όμορφο, σαν ψευτικο". Μα ρε μαμά, γίνεται το ψευτικο να είναι πιο ωραίο από το αληθινό; Γίνεται το ωραίο να μοιάζει με ένα ψεύτικο;
-Όχι, δε γίνεται μωρό μου. Αλλά μη θυμώνεις, πολλοί δεν ξέρουν το αληθινό, έτσι μπερδεύονται.
Μια από τις τριανταφυλλιές στο μπαλκόνι μας, πέταξε τρία ροζ τριαντάφυλλα μες στο χειμώνα. Προχθές εκεί που άπλωνα τα ρούχα, γύρισα και τα κοίταξα. Χαμογέλασα. Τρελλή μου τριανταφυλλιά, σκέφτηκα, ούτε που σε νοιάζει τι εποχή έχουμε... Σήμερα έπεσαν τα πέταλα, ομόρφυνε τη ζωή μου για λίγες μέρες κι έφυγε.


Η Κατερίνα δεν μπορεί να δει ένα βίντεο μιας παλιάς ανάρτησης, εδώ, έχει δίκηο, το συγκεκριμένο βίντεο που είχα ανεβάσει παλιά έχει αποσυρθεί από το youtube, βρήκα όμως αυτό:

Μια ολόκληρη ζωή, με όλα της τα συναισθήματα σε λίγα λεπτά.

Tην ταινία, Once, ακόμη δεν κατάφερα να τη δω



Μερικές φορές- ή πάντα;- μπορείς να πεις τα πιο μεγάλα πράγματα με τα πιο απλά λόγια:



Και μερικές φορές- ή πάντα;- τα πιο σοβαρά πράγματα τα λες με χιούμορ.
-Μαμά, το θυμάσαι αυτό από τον "Σπασίκλα";
-Ποιο λες;
-Να, αυτό... Και μου δείχνει...
-Πάλι τον Σπασίκλα διαβάζεις; Μα τον έχεις διαβάσει ήδη δυο φορές.
-Όχι και δύο ρε μαμά. Πέντε φορές το διάβασα...
Κι ακόμα ξεκαρδίζεται στα γέλια.

Ωραίο που είναι να την ακούω να διαβάζει και να γελάει. Θα τα θυμάμαι αυτά τα γέλια πάντα; Τι θα πει πάντα; Τι θα πει για πάντα; Καμιά φορά νομίζω ότι δεν είναι τίποτα πιο αιώνιο από το τώρα. Τίποτα πιο πολύ από τη στιγμή. Ο ενεστώτας είναι ο πιο ωραίος χρόνος. Εξακολουθητικός. Στο τώρα. Κάνει "τώρα" και το μετά.

-Μαμά, πες μου μια ιστορία, την πιο παλιά που θυμάσαι από τη ζωή σου.
-Ήμουν πολύ-πολύ μικρή, στην αυλη του σπιτιού στο χωριό κάτι έκανε ο μπαμπάς μου με ένα μηχάνημα γεωργικό, ένα..., σαν βυτίο είναι, δεν θυμάμαι πώς το λένε, το καθάριζε κι εκείνο πετούσε νερό τριγύρω, είχε βρέξει όλη την αυλή σχεδόν. Κάτω χώμα. Περπατούσα στη λάσπη, χαζοπερπατούσα δηλαδή, σου είπα ήμουν πολύ μικρή, μωρό σχεδόν. Ο μπαμπάς μου με σήκωσε στην αγκαλιά του, μάλλον για να μην βραχώ από τα νερά. Πόσο μπορεί να κράτησε όλο αυτό; ένα, δύο λεπτά, το πολύ. Αυτό θυμάμαι.
-Θα μου πεις κι εκείνο το όνειρο που είχες δει με το παλιό τρομακτικό σπίτι;
-Όχι τώρα αγαπούλα μου, την άλλη φορά...