Μιλώντας για την επιστήμη...

...και ο ελληνας νικητης του διεθνούς FameLab

(η φωτογραφία απο εδώ)

«Ημουν σε ένα μπαρ προχθές το βράδυ και είδα ένα ωραίο κορίτσι. Αποφάσισα να της μιλήσω, αλλά ήθελα να πω κάτι πρωτότυπο και σέξι.Το σκέφθηκα λίγο και ξεκίνησα.Της λέω: “Γεια, είμαι ο Βασίλης.Το ήξερες ότι τα αστέρια πεθαίνουν με μια έκρηξη που λέγεται σούπερ νόβα; Θες να μάθεις περισσότερα; Φυσικά και θέλεις... ”. Την ενδιέφερε.Το κατάλαβα από το βλέμμα της. Ετσι άρχισα τη σέξι ιστορία μου.
Φαντάσου ένα μεγάλο αστέρι (τουλάχιστον 8-9 φορές μεγαλύτερο από τον Ηλιο μας).Τα αστέρια στην αρχή της ζωής τους είναι γεμάτα από άτομα υδρογόνου.Εξαιτίας των τεράστιων στρωμάτων ύλης που καλύπτουν τον πυρήνα του αστεριού,οι συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης που επικρατούν στο κέντρο του είναι τέτοιες που αναγκάζουν τα άτομα υδρογόνου του πυρήνα να “κάνουν κατάσταση” μεταξύ τους ανά τέσσερα.Ετσι δημιουργούν ένα άτομο ηλίου! Αυτή η διαδικασία ονομάζεται πυρηνική σύντηξη (ένωση) και λαμβάνει χώρα σε όλο τον πυρήνα του αστεριού,ώσπου κάποια στιγμή (ύστερα από πολλά εκατομμύρια χρόνια) όλο το υδρογόνο στον πυρήνα έχει μετατραπεί σε ήλιο. Αυτό είναι γνωστό και ως καύση του υδρογόνου,η οποία παράγει πολλή θερμοκρασία και φως.Με αυτόν τον τρόπο θερμαίνεται και φωτίζεται και ο πλανήτης μας από τον Ηλιο. Οταν όλο το υδρογόνο γίνει ήλιο, η αμείωτη πίεση από τα εξωτερικά στρώματα οδηγεί τα άτομα ηλίου να “κάνουν κατάσταση” ανά τρία αυτή τη φορά.Ετσι δημιουργούνται άτομα άνθρακα! Οπως θα υποψιάζεσαι πλέον,τα άτομα του άνθρακα μάλλον θα πρέπει να τα “βρουν” μεταξύ τους και να συγχωνευτούν. Ακολουθώντας την παραπάνω διαδικασία της σύντηξης,ο πυρήνας του αστεριού σιγά-σιγά με τα χρόνια μετατρέπεται σε διαφορετικά,ολοένα βαρύτερα στοιχεία.Ετσι λοιπόν ο άνθρακας θα αντικατασταθεί από οξυγόνο, αυτό από νέο, το νέο από μαγνήσιο,αυτό με τη σειρά του από πυρίτιο και,τέλος,αυτό από σίδηρο.
Εκεί θα σταματήσει η διαδικασία της σύντηξης,αφού ο σίδηρος είναι αρκετά πυκνός και “σκληρός”- σαν εμένα!- και δεν δέχεται να μετατραπεί σε τίποτε άλλο.Η πίεση όμως από τα εξωτερικά στρώματα δεν έχει μειωθεί καθόλου,μιας και αυτά παραμένουν εκεί.
Τότε ξεκινάει κάτι εντελώς καταστρεπτικό για την υπόσταση του αστεριού, αλλά ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία πλανητών στο Διάστημα. Η τεράστια πίεση μέσα σε κάθε άτομο σιδήρου οδηγεί στην κατάρρευση των ηλεκτρονίων, στην πτώση τους στον πυρήνα και στη σύγκρουσή τους με τα πρωτόνιά του.Η σύγκρουση προκαλεί τεράστια έκλυση ενέργειας, θερμότητας και ραδιενέργειας (ακτίνες γάμμα) και τελικά θερμαίνει τόσο πολύ τα εξωτερικά στρώματα του αστεριού ώστε προκαλεί νέες πυρηνικές συντήξεις από τις οποίες δημιουργούνται όλα τα στοιχεία και βαριά μέταλλα που υπάρχουν στους πλανήτες και φυσικά στη Γη (δηλαδή τα θεμέλια για την ανάπτυξη ζωής). Ελάχιστα δευτερόλεπτα αργότερα το αστέρι εκρήγνυται και διαλύεται με μια ασύλληπτα μεγάλη έκρηξη η οποία ονομάζεται σούπερ νόβα 2ου τύπου.
Η έκρηξη αυτή μπορεί να διαρκέσει ως και πολλούς μήνες και το φως της σε πολλές περιπτώσεις είναι “εντονότερο” από το συνολικό φως 100 δισ.αστεριών μαζί (δηλαδή ενός τυπικού γαλαξία)! Το ωστικό της κύμα εκτινάσσει τα εξωτερικά στρώματα του αστεριού και αν κάποια από τα “θρύψαλα” της έκρηξης ενωθούν (λόγω της βαρυτικής έλξης) μπορεί να δημιουργήσουν κάποιο πλανήτη όπως η Γη. Σε αυτό το σημείο η κοπέλα με διέκοψε και, ζητώντας συγνώμη,μου είπε ότι θα ήθελε να πάει στην τουαλέτα και πως θα επέστρεφε σε ένα δευτερόλεπτο. Αλλά δεν επέστρεψε ποτέ...
Τουλάχιστον έμαθα από τα λάθη μου. Προφανώς το πήγα πολύ μακριά.Δεν έπρεπε να της μιλήσω για κατάσταση με τέσσερις.Επρεπε να σταματήσω στους τρεις».

Πάνω κάτω αυτα, πιο συντομα και περιεκτικά, εκ των πραγματων, στα αγγλικά, είπε ο 32χρονος Βασίλης Γρηγοριάδης, απο τη Θεσσαλονίκη, αναπτύσοντας σε τρία λεπτα, ενώπιον της επιτροπής, στην παρουσίασή του για τα Σούπερνόβα στο διεθνή επιστημονικό διαγωνισμό FameLab International 2010 και αναδείχθηκε νικητής. Συμμετείχαν ομιλητες-διαγωνιζόμενοι απο αλλες εντεκα ακόμη χώρες, Μ. Βρετανία, Αυστρία, Πορτογαλία, Σερβία, Κροατία, Βουλγαρία, Αιγυπτος, Μαρόκο, Ισραήλ, Λιβύη και Χονγκ Κονγκ. Το ζητούμενο ήταν σε τρία μόλις λεπτά να καταφέρουν να επικοινωνήσουν με εύληπτο και διασκεδαστικό τρόπο ένα σοβαρό επιστημονικό θέμα. Στόχος του FameLab είναι να ενθαρρύνει νέους επιστήμονες και να τους εμπνεύσει να μεταδώσουν το όραμα τους για την επιστήμη και τεχνολογία του 21ο αιώνα. Τα κριτήρια που πρέπει να συγκεντρώνουν οι παρουσιάσεις των υποψηφίων είναι: περιεχόμενο, σαφήνεια και χαρισματικότητα. Ο διαγωνισμός, ανοιχτός σε ενήλικες 18 ετών και άνω, απευθύνεται σε ανθρώπους που σπουδάζουν ή εργάζονται στον τομέα της επιστήμης, τεχνολογίας, μηχανολογίας, μαθηματικών, ή ιατρικής – καθηγητές θετικών επιστημών, προπτυχιακοί ή μεταπτυχιακοί φοιτητές, επιστήμονες, ή ερευνητές.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ, εδώ κι εδώ